کویر خارتوران به آفریقای ایران معروف است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. شن‌های روان و پوشش گیاهی خاص از چشم‌انداز‌های بی‌نظیر این منطقه است.

سفر به کویر می‌تواند یک ماجراجویی تمام‌عیار، لذت‌بخش و پر از آرامش باشد یا به راحتی به یک خاطره فراموش‌نشدنی تبدیل شود.

کویر خارتوران یکی از همین مناطق است که از آن به آفریقای ایران یاد می‌شود. از آن دست جا‌هایی است که سفر کردن به آن هم لذت کویرنوردی را برایتان دارد و هم لذت بازدید از حیات وحشی که در هیچ کجای ایران یافت نمی‌شود.

منطقه حفاظت‌شده خارتوران، منطقه‌ای بسیار مناسب برای یک سفر کوتاه و اقتصادی به‌خصوص در فصول سرد سال بوده که در این سفر می‌توان نوع خاصی از کویر، شن‌های روان، پوشش گیاهی، حیوانات نادر، چشم‌انداز‌های بی‌نظیر و روستا‌های کویری بسیار زیبا را با فرهنگ خاص و اهالی خونگرم از نزدیک مشاهده کرد.

خارتوران کجاست؟

پارک ملی توران در قسمت شرقی استان سمنان و در جنوب‌شرقی شهرستان شاهرود قرار دارد و قسمت کوچکی از بخش شرقی آن در سبزوار استان خراسان رضوی قرار گرفته است. برای اقامت در این منطقه می‌توانید در خانه‌های مردم محلی در روستا‌های این منطقه ساکن شوید، همچنین در این محدوده اقامتگاه بوم‌گردی نیز ایجاد شده که مسافران می‌توانند در اکوکمپ این منطقه اقامت کنند.

روستای رضاآباد دروازه ورود به این کویر به‌شمار می‌آید که اغلب گردشگران آنجا را برای اقامت انتخاب می‌کنند. این روز‌ها با اضافه شدن هزینه‌ها، یک شب ماندن در رضاآباد با تمام مواردی که بیان شد، کمتر از ۱۰۰ هزار تومان درمی‌آید.

یعنی یک خانواده سه نفره برای ۲۴ ساعت ماندن در رضاآباد به همراه سفر به عمق کویر و رمل‌های جادویی، دیدن ستارگان دشت کویر، اسکان، ناهار، شام و صبحانه، مبلغی نزدیک به ۳۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند که بسیار ناچیز است چرا که این ۳۰۰ هزار تومان، هزینه یک ناهار در شهر‌های بزرگ خواهد بود.

آفریقایی درون ایران

خارتوران را آفریقای ایران نامیده‌اند چرا که از نواحی پست آن گرفته تا کوه‌هایش، حیات وحش گسترده و نادری همانند آهو و گربه پالاس، پرندگانی مانند هوبره، زاغ بور و سار گپه و خزندگانی همچون بزمچه، مار جعفری، مار شاخدار ایرانی و ... را در خود جای داده، اما شاهکار حیات وحش این منطقه به‌خاطر حضور یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی است.

یوزپلنگ آسیایی، زیرگونه به‌شدت در حال انقراضی است که کمتر از ۱۰۰ قلاده از آن در دنیا باقی مانده و اکنون تنها در ایران یافت می‌شود و یکی از زیستگاه‌های اصلی آن، خارتوران است. گورخر ایرانی هم که در این منطقه زیست می‌کند، گونه در معرض انقراض دیگری است که نخودی رنگ است و برخلاف آنچه ما از گورخر در ذهن داریم، راه‌راه نیست.

مجموع این ویژگی‌ها خارتوران را به یکی از مهم‌ترین مناطق دنیا برای گردشگران دوستدار تماشای حیات وحش تبدیل کرده است.

درست است که رفتن به کویر همیشه هیجان‌انگیز و پر از چالش است، اما گاهی بعضی جا‌ها به‌جز خاصیت کویری بودن چند گزینه و پیشنهاد خوب دیگر هم برایتان دارد.

خارتوران دومین منطقه حفاظت شده در ایران است که گونه‌های نادر گیاهی و جانوری را در خود جای داده است. این منطقه بزرگ‌ترین ذخیره‌گاه زیست کره در ایران و بعد از سرنگی تانزانیا دومین منطقه بیوسفر در جهان است.

صنایع دستی منطقه

اگرچه رفتن به خارتوران بیشتر برای لذت بردن از کویر و حیات بی‌نظیر آن است و قدم زدن روی بلندترین تپه‌های ماسه‌ای ایران، بدون خار و خاشاک و سنگریزه، با پای برهنه و تماشای منطقه کویری و طلوع و غروب خورشید از فراز تپه‌ها بسیار لذت‌بخش است و می‌تواند ساعت‌ها وقت گردشگران را پر کند، اما در کنار این‌ها آشنایی با زندگی مردم بومی منطقه و صنایع دستی آن‌ها لطف دیگری دارد.

یافته‌هایی پر نقش و نگار از جمله انواع گلیم ساده و نقش برجسته توبره، قالی، پشتی، سفره آردی و ... که الهام گرفته از طبیعت پیرامون مردم منطقه بوده و توسط زنان روستای اطراف خارتوران بافته می‌شود.

اقامت در خارتوران

همان‌طور که گفته شد خارتوران در ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شاهرود و در مسیر جاده تهران - مشهد واقع شده. بنابراین برای اقامت در این منطقه، گزینه‌های مختلفی وجود دارد. علاوه بر اینکه خانه‌های مردم محلی در روستا‌های این منطقه پذیرای مسافران هستند، در این محدوده اقامتگاه بوم‌گردی نیز ایجاد شده که مسافران می‌توانند در اکوکمپ این منطقه اقامت کنند.