خواص نمک برای سلامت بدن، زیبایی پوست و درمان دردها

شاید تا به حال از فواید نمک کمتر شنیده اید. نمک، نه تنها برای زندگی، بلکه برای سلامتی بسیار ضروری است. به گفته کارشناسان، آمریکایی ها حداقل 500 میلی گرم سدیم برای سالم نگه داشتن بدن خود مصرف می کنند. اما نیازهای فردی، عادات و نیز سبک زندگی آن ها بطور قابل توجهی متفاوت است. بیشتر نمک مصرفی ما از غذاها و مقدار کمی از آن از آب تامین می شود. در این بخش از سلامت به فواید و مضرات نمک می پردازیم.

فواید استفاده از نمک

باز جذب آب:

بیماری های پاتوژنیک مزمن نظیر اسهال و وبا منجر به کم آب شدن بدن و هم چنین از دست رفتن مواد معدنی بدن می شود، بنابراین اگر درمان به موقع صورت نگیرد عملکرد کلیه ها و دستگاه گوارش را مختل خواهد کرد.

مصرف نمک های محلول در آب و گلوکز، سریع ترین راه برای مقابله با خشکی بدن است. محلول خوراکی آب و نمک را می توان به بیماران مبتلا به اسهال و دیگر بیمار های پاتوژنیک داد.

تسکین ماهیچه (پا) :

گرفتگی عضلات اغلب در بزرگسالان مسن و ورزشکاران رخ می دهد. ورزش، نوسانات وزن بدن، بارداری، عدم تعادل الکترولیت و از دست دادن نمک در بدن از عوامل بروز این مشکل هستند.

فعالیت فیزیکی فشرده در گرمای تابستان یکی از دلایل مهم در گرفتگی عضلات غیر ارادی است. ورزشکاران روزانه حدود 4 تا 6 قاشق چای خوری نمک را به خاطر تعریق بیش از حد از دست می دهند. مصرف غذاهایی که منابع طبیعی نمک هستند ممکن است شدت گرفتگی عضلات را کاهش دهد.

نوشیدن یک لیوان آب به همراه یک قاشق چای خوری نمک برای ورزشکاران توصیه می شود. همچنین آب گوجه و نوشیدنی های ورزشی نیز گزینه های خوبی هستند.

کمک به درمان فیبروز کیستیک:

فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی است که با از دست دادن بیش از حد نمک و مواد معدنی از طریق عرق، کم آبی و ترشح خلط ایجاد می شود. خلط زیاد، مجاری ادرار و مجرای گوارش را مسدود می کند.

در این بیماری از دست رفتن یون های سدیم و کلرید به شکل نمک بسیار بالا است تا اندازه ای که پوست بیماران شور است. برای جبران این ضایعه، چنین افرادی باید غذای شور و نمکی مصرف کنند از آنجا که مخاط مانع جذب چربی در شکم می شود، افراد مبتلا به فیبروز کیستی ممکن است در مواد مغذی محلول در چربی مثل ویتامین های آ، دی، ایی و ک کمبود داشته باشند.

بهبود بهداشت دندان :

مینای دندان یک لایه سخت است که دندان ها را می پوشاند و از آنها در برابر حملات پلاک و اسید محافظت می کند. مینای دندان از یک نمک محلول به نام هیدروکسی آپاتیت تشکیل شده است. پوسیدگی دندان وقتی اتفاق می افتد که این نمک ها به علت تشکیل پلاک حل می شوند.

نداشتن مینای دندان موجب از بین رفتن مواد معدنی استخوان و دندان و در نتیجه پوسیدگی می شود. استفاده از آب نمک، مسواک و نخ دندان می تواند اثرات بازدارنده روی ورم لثه و کرم خوردگی داشته باشد، با این حال، هیچ مطالعات علمی قابل توجهی برای استفاده از آب نمک در پیش گیری از بیماری های مزمن دندان وجود ندارد.

تسکین گلو درد و سینوزیت :

غرغره آب نمک گرم ممکن است گلو درد را کاهش دهد و هم چنین به درمان عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی کمک کند. با این حال، شواهد علمی کافی برای اثبات این اثر وجود ندارد. آب نمک ممکن است احساس خارش گلو را کاهش دهد اما لزوما طول درمان عفونت را کوتاه نمی کند.

بینی خود را با آب نمک بشویید زیرا یک درمان موثر برای سینوزیت است. آب نمک می تواند گرفتگی بینی که مانع تنفس نرمال می شود را تسکین دهد. با این حال، آزمایش ها بالینی این روش را درمان سینوزیت نمی دانند.

مفید برای دستگاه گوارش:

*نمک نقش اصلی در فرآیند گوارش و جذب ایفا می کند. نمک، آنزیم آمیلاز در دهان را تحریک می کند. هنگام استفاده، نمک به شما این امکان را می دهد که مزه غذا را بچشید. علاوه بر این، نمک با شکستن مولکولهاب غذا، برای گوارش و هضم غذا مفید است. علاوه براین نمک، هیدروکلریک اسید را ایجاد می کند. هیدروکلریک اسید در ترشحات گوارشی بسیار ضروری است و دیواره های معده را می پوشاند.

بهبود مشکلات تنفسی:

نمک به بیماری های تنفسی مانند آسم، برونشیت و تب کمک می کند، همچنین در کاهش التهاب دستگاه تنفسی بسیار عالی است، بنابراین مخاط را کاهش دهید تا راحت تر نفس بکشید. نیمی از قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان آب بریزید و آن را بنوشید، این ترکیب به پاک سازی سینوس کمک می کند.

درمان زخم انگشت پا:

گاه ناخن انگشت بزرگ پا به درون گوشت فرو رفته و در آنجا رشد می کند که موجب درد زیاد و عفونت می شود. برای کاهش ورم و حساسیت ایجادشده،می توان پای خود را در محلول آب و نمک در چند روز متوالی قرار دهید و بعد از هر بار آز پماد آنتی بیوتیک استفاده کرده و به دور انگشت خود باند بپیچید. اگر پس از چند روز بهبود نیافت به پزشک مراجعه کنید.

کاهش اگزما و پسوریازیس:

در وان حمام محلول آب و یک فنجان نمک درست کرده و 15 دقیقه در آن دراز بکشید این کار به کاهش تورم اگزما کمک می کند.

خواص مصرف نمک به صورت ناشتا

برای افزایش عملکرد بدن باید صبحانه شما مقوی باشد.همچنین قبل از خوردن صبحانه، مقداری محلول آب گرم و نمک میل کنید، زیرا آب نمک حاوی مقدار مناسبی الکترولیت است و ماده معدنی مورد نیاز برای تامین انرژی را به بدن می رساند.

تسهیل خواب و درمان افسردگی:

بسیاری از افراد مشکل آب ریزش دهان دارند که هنگام خواب جاری می شود. خوابیدن باعث کمبود نمک در بدن شده و کمبود آن می تواند منجر به کمبود آب و همچنین ترشح غدد بزاق بیشتر شود. مصرف نمک در زمان خواب به جلوگیری از ایجاد بزاق بیش از حد کمک می کند. علاوه بر این، نمک با تولید دو هورمون سروتونین و ملاتونین به شما این امکان را می دهد تا با استرس مقابله و افسردگی را درمان کنید در نتیجه باعث می شود در طول شب بهتر بخوابید.

جلوگیری از پوکی استخوان:

نمک برای سلامت استخوان ها مورد نیاز است و تقریبا یک چهارم نمک درون بدن شما در استخوان ها ذخیره می شود. نبود نمک و آب باعث می شود بدن نمک مورد نیاز خود را از استخوان ها جذب کند که این کار می تواند منجر به پوکی استخوان شود. بنابراین مصرف آب و نمک به طور متوسط به شما کمک می کند تا از پوکی استخوان اجتناب کنید.

تقویت سیستم ایمنی :

نمک اولین آنتی بیوتیک جهان و دارای خاصیت ضد ویروسی است. بنابراین، جایگزینی شگفت برای آنتی بیوتیک های است که عوارض جانبی دارد. نمک سیستم ایمنی بدن را تقویت و به شما کمک می کند تا از بدن در برابر ویروس سرماخوردگی، تب، آنفولانزا و بیماری های خود ایمنی به علاوه آلرژی محافظت کنید.

سلامت قلب:

اگر چه نمک به عنوان ماده ای مضر شناخته شده است، اما ترکیب آن در آب می تواند به کاهش سطح کلسترول بالا، فشار خون بالا و نیز کنترل ضربان قلب نامنظم کمک کند، در نتیجه در برابر حملات قلبی و آترواسکلروز، ایمنی ایجاد می کند.

لایه برداری صورت :

با ماساژ دادن پوست با ترکیبی از یک قاشق چای خوری نمک و یک قاشق چای خوری روغن زیتون می توانید لایه برداری صورت انجام دهید.

نرم کننده پوست:

نمک می تواند به کاهش چربی پوست کمک کند. برای این کار، یک بطری اسپری کوچک با آب ولرم و یک قاشق چای خوری نمک درست کرده و روی صورت اسپری کنید. دقت کنید که روی چشم ها زده نشود. این ترکیب به عنوان نرم کننده پوست عمل می کند.

درمان پف چشم :

برای درمان پف چشم ها، روی کمر دراز بکشید و پنبه را آغشته به محلول آب نمک داغ کنید و آن را روی پف چشم ها بکشید.

لایه برداری با نمک :

با لایه برداری دست ها و پاها با استفاده از نمک می توانید سلول های مرده را از بین ببرید و همچنین گردش خون را بهبود بخشید. بعد از حمام و زمانی که پوست هنوز مرطوی است، کمی نمک روی دست خود بزنید و آن را به آرامی روی دست ها و پاهایتان بمالید.

نرم کردن موها :

نمک به دلیل داشتن مواد معدنی مهم، می تواند باعث براق شدن، ترمیم و محافظت از مو شود.

جلوگیری از تعریق پوست سر :

برای کاهش تعریق از اسپری نمک بر روی ریشه های مرطوب مو استفاده کنید و به آن اجازه دهید تا خشک شود. نمک می تواند هر گونه عرق یا چربی را پاک کند.

کاهش استرس:

تحقیقات نشان داده است که هورمون های استرس توسط مقادیر بالای سدیم در بدن مهار می شود و با اختلال افسردگی مقابله می کند.

درمان آفت دهان:

برای کاهش و بهبود سریعتر آفت دهان می توان از روش شستشوی دهان با محلول آب و نمک استفاده کرد. در نصف لیوان آب، یک قاشق چای خوری نمک را اضافه کرده و محلول را در دهان بچرخانید و سپس دور بریزید. تکرار این عمل در روز موجب بهبود آفت دهان می شود.

شستشوی زخم:

شستشوی زخم با آب نمک و با فشار پایین در جلوگیری از عفونت و تشدید آن موثر است.

طبع و خواص نمک در طب سنتی

نمک دارای طبع گرم و خشک است. این ماده نوعی اصلاح کننده غذاست، یعنی غذا را سالم و گند زدایی می کند.

خوردن مقدار کمی نمک قبل از غذا، موجب از بین رفتن میکروب های معده می شود که در حفره دهان تجمع کرده اند.

مصرف نمک بعد از غذا باعث می شود که باقی مانده مواد غذایی در لابه لای دندانها منجربه خرابی دندانها نشود.

نمک یک ضد عفونی کننده بسیار مناسب و طبیعی برای سبزیجات است. برای ضدعفونی کردن سبزیجات مقداری نمک به آب در یک ظرف اضافه کرده و سبزیجات را برای مدتی در آن قرار دهید.

برای پانسمان زخمهای دیابتی، عسل و نمک را به نسبت 3 به 1 باهم مخلوط کرده و پس از شست وشوی خوب زخم، این ترکیب را روی زخم قرار داده و سپسس پانسمان کنید.

خوردن مقداری نمک طعام در ابتدا و پایان غذا، بدن را از بیماری هایی مانند جنون ، جذام و برص در امان می دارد.

برای درمان دردهای مفصلی نمک طعام را در ابغوره حل کرده و این ترکیب را کمی گرم کنید. سپس آن را روی عضو دردناک ضماد کنند تا درد بهبود یابد.

مالیدن نمک و پیه هندوانه ابوجهل بر سر جوش ها را خوب می کند.

نمک سبب افزایش هوش می شود.

نمک خوردنی و بخصوص نمک اندرانی لثه سست را محکم کند.

برای برطرف شدن درد گوش، ضماد نمک و سرکه را بر گوش بگذارید.

برای از بین بردن لکه سیاه خونی چشم نمک و روغن زیتون و عسل را ضماد کنید و بر چشم گذارید تا لکه از بین برود.

نمک زداینده، تحلیل برنده، گیرنده است.

نمک سوخته مصلح خوراک های سرد است.

نمک اندرانی بادشکن است.

انواع نمک خلط های بند آمده (جامد)را می گُدازند اما نمک تلخ گرمتر و گُدازنده تر از سایر نمک ها است.

طب اسلامی- ایرانی مصرف نمک طبیعی بخصوص نمک دریا را توصیه و از مصرف نمک های صنعتی و تصفیه شده نهی می نماید.

یُد موجود در نمک طبیعی طعام نیز بر کارکرد غده تیروئید اثر مثبت دارد اما یُد شیمیایی داخل بعضی از نمک های صنعتی موجود در بازار، اثرات سوء و خطرناکی دارد و اگر فردی پرکاری تیروئید داشته باشد، یُد شیمیایی برای او سمی مهلک است.

خواص نمک از دید طب اسلامی در کلام امامان

امام باقر (ع) در روایتی می فرمایند:

نمک شفای هفتاد بیماری است و اگر مردم خواص نمک را می دانستند برای درمان مریضی ها فقط از آن استفاده می کردند.

امام علی (ع) می فرمایند:

هر کس غذا را با نمک آغاز کند هفتاد درد و دردهای دیگری که بجز خداوند کسی از آنها آگاهی ندارد را از خود دور می نماید، اگر بر سر سفره ای نمک نباشد ملائکه حاضر نمی شوند و صحت بدن وجود ندارد و سفره برکت نخواهد داشت.

چنانچه در بخش سلامت نمناک عنوان شده است امام رضا (ع) درباره خواص نمک به نقل از پدران گرامی خویش رسول اکرم (ص) خطاب به امیر المومنین می فرمایید:

بر تو باد نمک، چرا که در آن شفای هفتاد درد است که کمترین آنها جذام، پیسی و دیوانگی است.

در کتاب عیون اخبار الرضا از عبدالله بن عبدالرحمان معروف به صفوانی روایت شده است:

کاروانی از خراسان به سوی کرمان می رفت، راهزنان راه را بر مسافران بستند و مردی را به اسارت گرفته و او را شکنجه دادند و پس از گرفتن مقداری پول در میان برف رها و دهانش را از برف پر کرده و بستند. همسر یکی از راهزنان، مرد را فراری داد. اما دهان و زبان مرد آسیب دید به طوری که به سختی صحبت می کرد.

این مرد به خراسان برگشت و شنید امام علی بن موسی الرضا (ع) در نیشابور است. در خواب دید یک نفر به او می گوید:فرزند پیامبر خدا به خراسان آمده است، داروی بیماری تو نزد ایشان است. در خواب احساس کردم نزد امام رفته و دوای دردم را از ایشان پرسیدم، ایشان فرمود:مقداری زیره و آویشن و نمک بردار و نرم کن و روزی دو یا سه مرتبه در دهان خودت نگه دار تا خوب شوی.

مرد از خواب بیدار شد و تصمیم گرفت به سوی حضرت برود و بیماری خودش را بگوید پس به نزد حضرت رفت و گفت:ای پسر پیامبر خدا! ماجرای من چنین و چنان است و دهان و زبانم آسیب دیده است به طوری که به سختی می توانم حرف بزنم، به من دارویی یاد بدهید تا از آن سود ببرم.

امام رضا (علیه السلام)فرمود:آیا به تو یاد ندادم؟ برو و به آنچه را در خواب گفتم انجام بده.

آن مرد گفت:ای پسر پیامبر خدا، اگر مصلحت می دانی آن را دوباره برایم تکرار کنید.

امام رضا (علیه السلام)به من فرمود:مقداری زیره، آویشن و نمک را با یکدیگر مخلوط و مقداری از آن در هر روز، دو یا سه مرتبه در دهان بگذار که خوب خواهی شد.

مرد گفت:استفاده کردم از دارویی که حضرت برایم تجویز نمود و خوب شدم. ( کتاب عیون اخبار الرضا از عبدالله بن عبدالرحمان)

عوارض ناشی از مصرف نمک زیاد

ابتلا به فشار خون:

محققان به این نتیجه رسیده اند که با کاهش مصرف سدیم، می توان فشار خون را کاهش داد.

ابتلا به بیماری های کلیوی:

فشار خون بالا منجر به افزایش دفع کلسیم می شود. یون های کلسیم از ذخایر معدنی موجود در استخوان دفع می شود و در کلیه ها تجمع می یابد. این تجمع در طول زمان باعث می شود سنگ در کلیه ها و مجاری ادرار شکل بگیرد.

بیماران مبتلا به فشار خون اغلب دچار بیماری های مزمن کلیه هستند. این امر به دلیل ناتوانی آن ها برای دفع سدیم اضافی از بدن رخ می دهد. توصیه می شود که بیماران کلیوی در روز، 4000 میلی گرم سدیم مصرف کنند.

سرطان معده :

آزمایش های بالینی در طول ده ها سال مصرف نمک زیاد را به سرطان معده ربط داده اند. این آزمایشات یک همبستگی آماری مثبت بین عفونت باکتریایی (هلیکوباکتر پیلوری) و مصرف نمک را نشان می دهند.

میزان بالای سدیم در معده ممکن است التهاب سلول های محافظ شکمی را تشدید کند. چنین اتفاقی ممکن است احتمال جهش نا مطلوب را افزایش دهد که باعث سرطان معده می شود. گونه های هلیکو باکتر نیز در این شرایط نامساعد تکثیر می شوند.

برخی مطالعات، مصرف بالای نمک را یکی از دلایل رشد آسم، آب مروارید و ورم (تورم ناشی از نگهداری مایعات) گزارش می کنند. اما شواهد برای اثبات این ادعا کافی نیست. از این رو بهتر است با کاهش مصرف نمک، از بروز این بیماری ها جلوگیری کنید.

مصرف کم نمک چه عوارضی دارد ؟

مصرف کم نمک می تواند منجر به هیپوناترمی (سطح پایین سدیم در خون) شود. نشانه های کمبود نمک عبارتند از:

• سردرد
• حالت تهوع
• استفراغ
• خستگی
• افتادن های مکرر
• پوکی استخوان
• اختلال شناختی
• بی حالی
• تشنج
• کما
• آسیب دائمی مغز

در بیماران مسن تر، هیپوناترمی اغلب باعث ورم (تورم)دست ها، پاها و اندام های داخلی می شود. این امر به دلیل نفوذ مایعات خارج سلولی رخ می دهد زیرا تعادل شیمیایی مختل می شود.