احضار روح, چگونه با “مردگان” ارتباط برقرار کنیم؟

انسان به جز بُعد جسمانی دارای جنبه ای غیر مادی به نام روح است که با مرگ جسمانی از بین نرفته و تا ابد زنده خواهد ماند. همچنان که در زمان خواب روح ما از بدن جدا شده، بعد از مرگ نیز روح از بدن جدا می شود و روح به طور کامل از بدن خارج می شود و دیگر به بدن باز نمی گردد.

بسیاری از افراد برای ارتباط برقرار کردن با روح عزیزانشان خواهان احضار روح هستند اما آیا احضار روح واقعیت دارد؟ نظر قرآن و مراجع را در این بار بدانید.

آیا ارواح وجود دارند؟

در آیه 85 سوره اسراء می خوانیم:

ویسئلونک عن الروح قل الروح من امر ربی و ما اوتیتم من العلم الا قلیلا

درباره روح از تو می پرسند، بگو روح از فرمان پروردگار من است و جز دانش اندکی به شما داده نشده است.

احضار روح مردگان، واقعیت یا خیال؟

بسیاری از افراد برای احضار نمودن روح اسیر دست رمال ها و فالگیرها می شوند و پول کلانی برای احضار کردن روح می پردازند. برخی افراد برای احضار روح از نعلبکی و لیوان و ... استفاده می کنند اما چرا لیوان حرکت می کند؟ حرکت لیوان معلول تمرکز نیروی فکری خود شخص و تأثیر ناخودآگاه آن بر روی اعصاب دست می باشد.

حکم احضار روح در اسلام

از نظر اسلام مساله احضار روح و به تعبیر دیگر «ارتباط با ارواح» مورد انکار نیست ولی تنها برای افراد بسیار نادری ممکن است. فردی که روح را احضار می کند باید دارای تزکیه نفس باشند، افراد دارای توانایی احضار روح قابل اطمینان هستند و کاری در غیر رضای خدا انجام نمی دهند.

آیت الله مکارم شیرازی: در کتاب عدد ارواح درباره شیطنت‏های مدعیان احضار ارواح مفصل بحث نموده است. آیت الله مکارم شیرازی مسئله ارتباط با ارواح را به عنوان یک واقعیت پذیرفته، اما به سوء استفاده‏هایی که در این مسئله صورت گرفته و موهوماتی که در آن وجود دارد، اشاره کرده است.

آیت الله جوادی آملی می‏گوید:ما با ارواح موکّل سماوات یا با فرشتگان یا جنیان یا با ارواح مؤمنان یا زندگان ارتباط برقرار کردیم، راه اثبات ندارد، حتی برای خودشان، هر چند ثبوتاً ممکن است که آدمی با فرشته‏ای موکّل آسمان یا زمین یا شیاطین انس و جن یا با ارواح مردگان و زنده ارتباط برقرار کند.

زیرا آن‏ها مجردند و انسان هم دارای روح مجردات و مجرد می‏تواند با مجرد دیگر ارتباط برقرار کند. اما راه اثبات این مسئله آسان نیست. به هر روی اگر کسی مدّعی ارتباط بود، دلیلی برای اثبات ندارد. (تفسیر موضوعی قرآن، جوادی آملی، ح 1، ص 119 – 12 )

احضار روح مردگان حرام است

از نظر شرعی احضار روح حرام می باشد. اگر احضار روح مفاسدی مثل علنی شدن جرائم و مجرمان از طریق غیر حسی و غیر عادی و غیر طبیعی داشته باشد، مثلا برای اثبات حقوقی (اثبات قاتل، دزد، ارث و...) یا اموری که به حیثیت افراد و حقوق معنوی آنان تعدّی می کند، قهرا ممنوع و حرام است. (أجوبة الاستفتاءات(بالفارسیة) س 1231:..... ص :270.)

امام خمینی ره در کتاب تحریرالوسیله درباره حکم احضار ارواح فرموده اند:

«عمل السحر و تعلیمه و تعلمه و التکسب به حرام، و المراد به ما یعمل من کتابة أو تکلم أو دخنة أو تصویر أو نفث أو عقد و نحو ذلک یؤثر فی بدن المسحور أو قلبه أو عقله، فیؤثر فی إحضاره أو إنامته أو إغمائه أو تحبیبه أو تبغیضه و نحو ذلک. و یلحق بذلک استخدام الملائکة و إحضار الجن و تسخیرهم و إحضار الأرواح و تسخیرها و أمثال ذلک، ...» (ج1، کتاب المکاسب و المتاجر، مسأله 16 )

ترجمه ی موثقی برای این فرمایش امام در دست نیست اما طبق این فتوای امام خمینی "ره" احضار ارواح به هر وسیله و هر شکل که باشد ملحق به سحر و همانند آن حرام است.

ارتباط با ارواح به شکل اسپریتیسم

در چند دهه گذشته در اروپا ارتباط با ارواح به شکل اسپریتیسم رواج پیدا کرد. در روش روح گرایی یا اسپیریتوالیسم (Spiritualism) شخصی که از قدرت کافی برای میانجی شدن بین دنیای کنونی و دنیای ارواح برخوردار بود، به عنوان واسطه یا “مدیوم” استفاده می شد.

انجمن فیزیک وابسته به دانشگاه «سن‏پترزبورک» در سال 1875 میلادی یأتی را مأمور کرد تا درباره احضار ارواح به مطالعه بپردازد و نتایج تحقیقات خود را اعلام کند.

بر اساس بررسی‏های فراوان این هیأت پدیده‏های مربوط به احضار ارواح به علت حرکات ناخودآگاه، یا اشتباه ضمیری می‏باشد و احضار ارواح ادعایی، بیش نیست . احضار روح به شکل «اسپریتیسیم» شیطنتی بیش نیست و معمولاً افراد ساده لوح تحت تأثیر قرار می‏گیرند.

مدیوم های قرن 19 در جلسه های احضار ارواح از ترفندهای نمایشی و البته ترسناک استفاده می کردند. مدیوم های مشهوری مانند جان ادوارد و سیلویا براون در دوران اخیر نیز خودشان را به عنوان رابط بین دنیای زنده ها و مردگان معرفی کرده اند. این مدیوم ها کاملا هنرمندانه از هنر “قرائت سرد” استفاده می کنند.

در این جلسات، مدیوم سوالاتش را از شخصی خاص پرسیده و آن شخص که انگار به دنیای دیگر متصل است،به سوالات پاسخ می دهد. در قرائت سرد شخص واسطه سوالاتی مهم و ابهام برانگیز را مطرح می کند و پبه زبان بدن و واکنش های کلامی توجه نموده تا بلکه در ادامه چیزی عاید احضار کننده روح شود.

در قرن 21، دو مقاله علمی که توسط گری شوارتس و همکارانش منتشر شده بود، نشان می داد که مدیوم ها به واقع اطلاعاتی از مرده ها در اختیار دارند اما بسیاری از پژوهشگران آن دو پژوهش را زیر سوال بردند.