یک کارشناس اقتصادی عنوان می‌کند: اگر با سرکوب بخواهیم دلار را پایین نگه داریم تا به هدف تورمی دست یابیم یا با ارزپاشی بخواهیم فعلا فضای اجتماعی یا سیاسی کشور را تلطیف کنیم، این بار خیلی سریعتر شاهد رشد نرخ ارز می‌شویم.
در هفته‌ای که گذشت نرخ دلار در صرافی ملی ۳٫۱ درصد رشد کرد. در بازار آزاد اما از ۲۳ هزار و ۱۰۰ تومان در روز شنبه به ۲۲هزار و ۹۳۰ تومان در پایان روز پنج‌شنبه رسید. اما با آغاز هفته پیش رو و البته شروع خرداد ماه چه اتفاقی در انتظار بازار ارز است؟
محمدرضا اخوان معتقد است برای پاسخ به این سوال باید چهار متغیر مذاکرات وین، آمارهای پولی ماه گذشته، انتخابات ریاست جمهوری در این ماه و سیاستگذاری اخیر بازارساز را بررسی کرد.
او توضیح میدهد: بازار ارز اخیرا سریع و پردامنه به تحولات مذاکرات وین واکنش نشان میدهد، این مقدار واکنش یعنی فعالان بازار و حتی اتاق‌های تسویه‌ای که در هرات و سایر مراکز هستند، خیلی جدی تحولات مذاکرات را پیگیری می‌کنند.
او با بیان این که در آخر هفته اخباری درباره رسیدن مذاکرات به نقاط حساس و کلیدی خود داشتیم که احتمال حذف تحریم‌ها را جدی‌تر کرد، ادامه میدهد: بدیهی است هر سیگنالی مبنی بر حذف تحریم‌ها و به نتیجه رسیدن مذاکرات می‌تواند تاثیر خود را روی روند بازار بلافاصله نشان دهد، هر چند که بعید میدانم کاهش این نرخ زیاد باشد. من فکر می‌کنم از این منظر دلار نهایتا بتواند ۱۵ تا ۲۰ درصد ریزش داشته باشد.
این کارشناس تاکید می‌کند: پس حتی با به نتیجه رسیدن مذاکرات وین در خرداد ماه، دلار نهایتا با نرخ ۲۰ هزار تومان را می‌توان برای اقتصاد در هفته‌های آتی محتمل دانست.
سیگنال‌های جهانی برای بازار ارز
اخوان در ادامه به آمارهای اخیر بانک مرکزی درباره رشد پایه‌پولی و نقدینگی اشاره می‌کند و می‌گوید: رشد این دو متغیر نسبت به ماه‌های گذشته کمتر شده ضمنا رشد حجم پول هم منفی شده. در کنار این اتفاقات خریداران در بازارهایی مثل ملک و خودرو همه دست به عصا شده‌اند و چشم‌انتظار تحولات آتی هستند بنابراین حجم تقاضا نیز در بازارها فروکش کرده است. البته این کاهش موقتی است و احتمالا با اولین سیگنال منفی مذاکرات، با موجی از تقاضا مواجه باشیم.
او می‌افزاید: از طرفی در بازار نفت جهانی هم سیگنال‌هایی درباره احتمال بازگشت ایران به بازار و افزایش فروش نفت وجود دارد. کاهش حدود چهار دلاری نفت در هفته اخیر به طور مشخص بر این سیگنال‌ها صحه می‌گذارد. به نظر می‌رسد در کنار اخبار داخلی درباره بازگشت به برجام، این بار اخباری واقعی هم از توافق به گوش می‌رسد.
این کارشناس درباره تاثیر احتمالی انتخابات بر مسیر حرکت دلار نیز عنوان می‌کند: ظاهرا نتایج انتخابات و آغاز مناظرات انتخاباتی هم می‌تواند در نگاه فعالان بازار اثرگذار باشد در حالی که سیاست کلی نظام به حرکت به سمت توافق با جهان گرویده است نه صرفا دولت. مذاکرات تنها خواسته دولت نبوده که حالا برخی فعالان نگران این باشند که با آمدن طیف سیاسی جدیدی احتمال به تعویق افتادن مذاکرات یا تمدید تحریم‌ها وجود داشته باشند. سیاست خارجی کشور فراتر از سلایق دولت ما است.بنابراین معطوف کردن بازارها به تحولات انتخاباتی چندان منطقی نیست.
از نگاه او به طور کلی در حال حاضرسیگنال ادامه مذاکرات برای بازار ارز به طور مشخص این است که حداقل در سال اخیر نوسانات شدید سال‌های گذشته را نداریم و بازار در سال ۱۴۰۰ آرامش نسبی دارد.
اعتماد به بازارساز بازمی‌گردد؟
از نگاه اخوان با توجه به این که احتمالا با به نتیجه رسیدن مذاکرات منابع ارزی بیشتری در اختیارمان قرار میگیرد نحوه سیاستگذاری سیاستگذار پولی در بازار ارز نیز در میان مدت بسیار تاثیرگذار است.
او می‌گوید: سیاستگذار پولی ما ضعف‌های جدی در سیاستگذاری دارد. اخیرا معاون اقتصادی بانک مرکزی در مصاحبه‌اش به طور مشخص ذکر کرده که برآوردشان از نرخ ارز ۱۷ هزار تومان بوده است. این دقیقا نشان میدهد که سیاستگذار پولی ما نه تنها برآورد درستی از جریان اقتصادی کشور و نوسانات ندارد بلکه این سیگنال را به فعالان بازار میدهد که کنترلی هم بر اوضاع ندارد.
این کارشناس می‌افزاید: ارتباط با جامعه هدف بخش مهمی از اعتبار سیاستگذار پولی را می‌سازد. متاسفانه در چند سال اخیر هر بار رئیس کل بانک مرکزی صحبتی مبنی بر کاهش نرخ ارز کرد، نرخ افزایش شد و هر زمان وعده کاهش تورم داد، تورم بالا رفت. حالا هم که تورم با هدف سیاستگذار حدود ۳۰ درصد اختلاف دارد. محموعه این اتفاقات نگرانی‌ها را درباره عملکرد سیاستگذار پولی در بازار ارز افزایش میدهد.
او در نهایت با یادآوری سیاست‌های غلط بازارساز در سال‌های اخیر، درباره سیاست‌های فعلی بانک مرکزی می‌گوید: بدیهی است که اگر با سرکوب بخواهیم دلار را پایین نگه داریم تا به هدف تورمی دست یابیم یا با ارزپاشی بخواهیم فعلا فضای اجتماعی یا سیاسی کشور را تلطیف کنیم، این بار خیلی سریعتر از همیشه شاهد رشد مجدد نرخ ارز می‌شویم.
