اسفند ۱۳۹۹، آمار کرونا در حال کاهش بود. سینماها باز و برنامه اکران نوروزی خود را هم مشخص شد. این روند ادامه داشت تا زمانی که به‌خاطر شیوع مجدد کرونا، وضعیت تمام کشور قرمز شد و آمار ابتلا به کرونا، میانگین روزانه ۲۰ هزار نفر و آمار فوتی‌ها به طور میانگین روزانه به ۳۰۰ نفررسید.

در چنین شرایطی بود که ستاد مقابله با کرونا تصمیم گرفت تا سینماها را تعطیل کند تا شرایط بهبود یابد. چراغِ سینماها، دوباره، ۲۱ اردیبهشت روشن و درهای سالن‌ها باز شدند تا بار دیگر، فیلم‌های روی پرده، بخت خود را برای جذب تماشاگر بیازمایند. نگاهی انداخته‌ایم به این راهی که در حدود دو ماه و نیم گذشته در سینمای کشور طی شده و بیشتر شبیه یک وضعیت دراماتیک است.

فروش نیم میلیاردی ۵ فیلم در دو هفته

کمتر از یک هفته مانده بود به شروع سال نو، وضعیت اکران نوروزی ۱۴۰۰ با پنج فیلم سینمایی مشخص شد و فیلم‌های «خورشید» با کارگردانی مجید مجیدی، «خون شد» با کارگردانی مسعود کیمیایی، «لاله» با کارگردانی اسدالله نیک‌نژاد، «تکخال» با کارگردانی مجید مافی و «هفته ای یک بار آدم باش» با کارگردانی شهرام شاه‌حسینی در فهرست اکران نوروزی قرار گرفتند.

فیلم‌های سینمایی که هر یک به نوعی حواشی مخصوص خود را داشتند از «خورشید» که به جایزه اسکار نرسید، از «لاله» که اکرانش یک دهه به تعویق افتاد تا «تکخال» که پروانه نمایش و اکران نوروزی آن باهم اعلام شد با تمام این حواشی، اکران ۱۴۰۰ کارش را از ۲۷اسفند ۱۳۹۹ آغاز کرد اما در میانه راه و زمانی که هنوز مجموع فروش ۵ فیلم سینمایی به یک میلیارد تومان نرسیده بود کارش را یکبار در نهم فروردین ۱۴۰۰ پایان داد.

آمار فروش فیلم‌های در حال اکران سینماهای کشور در ایام نوروز، در سمفا نشان می‌داد که فروش و توجه مخاطبین سینما به شدت ضعیف بوده و فیلم‌ها نتوانستند آن طور که انتظار می‌رفت مردم را به سینما ببرند.

براساس آمار سمفا فروش فیلم‌های نوروزی تا ساعت ۱۶ روز شنبه مورخ ۱۴ فروردین ۱۴۰۰ به شرح زیر است:

فیلم سینمایی «هفته‌ای یکبار آدم باش» به کارگردانی شهرام شاه‌حسینی با فروش ۱۸۵ میلیون و ۳۰۹ هزار تومان، فیلم سینمایی «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی با فروش ۱۶۲ میلیون و ۳۳۵ هزار تومان، فیلم سینمایی «تکخال» به کارگردانی مجید مافی با فروش ۱۲۳ میلیون و ۳۵۲ هزار تومان، فیلم سینمایی «خون شد» به کارگردانی مسعود کیمیایی با فروش ۴۰ میلیون و ۱۱۳ هزار تومان و فیلم سینمایی «لاله» به کارگردانی اسدالله نیک‌نژاد با فروش ۱۱ میلیون و ۳۳۵ هزار تومان، در مجموع، رقم فروش ۵۲۲ میلیون و ۴۴۴ هزار تومان را برای گیشه سینما ثبت کردند.

وضعیت نامساعد سینماها در ۱۴۰۰

مجموع فروش فیلم‌های نوروزی سال ۱۴۰۰ نیم میلیارد است و البته لازم به ذکر است که سینماهای شهرهای قرمز و نارنجی در این مدت بسته بودند و بعد از انتقال سینماها از گروه مشاغل سه به دو سینماهای شهرهای نارنجی در کنار شهرهای دیگر امکان فعالیت پیدا کردند. اما در هر حال سینماهای شهرهای بزرگ مانند تهران در وضعیت قبل از تعطیلی از نظر فروش چندان مساعد نبود.

بسیاری از اهالی سینما امیدوار بودند که با بازگشایی مجدد سینماها آمار فروش و اوضاع اقتصادی بهبود پیدا کند، اما آمار فروش نتیجه متفاوتی را نشان داد البته شرایط حال حاضر سینماها نشان می‌دهد که فروش بالای سینماها بعد از ریشه‌کن شدن کرونا ممکن خواهد شد.

وضعیت سینماها در هفته پایانی اردیبهشت که رشد آمار مبتلایان به کرونا نسبت به زمان شروع موج چهارم کمتر شد، چندان امیدوار کننده نبوده و شاید همین اوضاع سبب شده که در فضای مجازی، برخی مجموعه‌های سینمایی بسته پیشنهادی سالن‌های VIP برای تماشای خانوادگی فیلم به صرف قلیان را تبلیغ کنند. هرچند برخی مدیران مربوط می‌گویند این مسئله را پیگیری کرده و خبری با این جزئیات واقعیت ندارد.

اما درباره سینما و جدیدترین آمار فروش آن باید گفت که طبق اطلاعات سامانه مدیریت فروش و اکران سینما (سمفا) در هفته گذشته ۱۳ هزار و ۴۲۴ نفر به تماشای فیلم‌های ایرانی و خارجی روی پرده نشسته‌اند که در این بین، سهم تماشاگران خارج از پایتخت، ۷۵۸۹ نفر بوده و حدود ۵۸۰۰ تهرانی هم در مدت هفت روز به سینما رفته‌اند.

با توجه به آمار ارائه شده در حال حاضر «هفته‌ای یک بار آدم باش» همچنان در صدر آمار فروش قرار دارد و حدود ۵۸۵ میلیون تومان بلیت فروخته است. «خورشید» هم با فروش ۵۱۰ میلیون تومان در رده بعدی است و بعد از آن «تکخال» با ۴۰۵ میلیون، «خون شد» با ۱۱۲ میلیون و «لاله» با ۵۰ میلیون تومان آمار فروش این فصل را ثبت کرده‌اند.

از نگرانی برای تجمع درسینما تا نارضایتی سالن‌دارها

آمار فروش فیلم‌ها نشان می‌دهد که نگرانی از کرونا، تعطیلی طولانی مدت سینماها، نبود تبلیغات کافی، کمبود فیلم‌های جذاب برای مخاطب و افزایش قیمت بلیت سینماها شاید از دلایلی باشد که سینماها با این حجم از ریزش مخاطب رو به رو شده‌اند.

نگرانی از کرونا یکی از دلایلی است که باعث می‌شود مخاطبان به سینما نروند. تجمع جمعیت حتی با نصف ظرفیت سالن‌های سینما در مدت بیشتر از یک ساعت و یک فضای کاملا بسته باعث می‌شود افراد محتاط‌تر، از رفتن به سینما خودداری کنند.

تعطیلی طولانی مدت سینماها هم یکی از دلایلی است که باعث کاهش توجه مخاطبین به سینما شده است با این که حدود ده روز از بازگشایی مجدد سینماها می‌گذرد اما هنوز هم عده زیادی نمی‌دانند که سینماها باز شده‌اند و به همین دلیل مخاطبان کمتری به تماشای فیلم‌ها نشسته‌اند که در این میان نارضایتی سالن‌دارها را رقم زده است. سالن‌دارانی که در ۶۵ روز گذشته کمتر از سی روز توانسته‌اند فیلم‌ها را روی پرده نمایش دهند و اکران فیلم‌ها با نصف ظرفیت سالن‌ها و هزینه ضدعفونی سالن‌ها و سانس‌های محدود بخاطر وجود محدودیت تردد شبانه دست به دست هم داده است تا این پنج فیلم سینمایی پس از سه هفته اکران در مجموع یک میلیارد و ۶۶۲میلیون تومان را در گیشه به ثبت برسانند.

دغدغه‌ای که یک‌سال بی‌نتیجه ماند

از ابتدای شیوع کرونا و همزمان با اسفند ۹۸ و تعطیلی سینماها این موضوع مطرح شد که برای حل معضل تعطیلی سینماها و کاهش مخاطب چه باید کرد که نه این صنعت و افراد مشغول به فعالیت در آن آسیب ببینند و نه سلامت افرادی که به این هنر علاقه دارند به خطر بیفتد. پیشنهادهایی مانند اکران آنلاین و یا حتی سینما ماشین مطرح شد که البته مشکلات خاصی مانند قاچاق فیلم‌ها را به همراه داشت که آسیب جدی‌ای به صاحبان آثار وارد کرد به همین دلیل نمی‌توانیم تجربه اکران آنلاین را چندان موفقیت‌آمیز بدانیم.

باز و بسته شدن‌ مکرر سینماها، تعویق طولانی مدت در اکران‌ فیلم‌ها، قاچاق فیلم‌ها و تغییر قیمت بلیت سینماها از عواملی بودند که در دوران همه‌گیری کرونا، این صنعت را چون خیلی از عرصه‌های فرهنگی و اقتصادی دیگر کشور، دچار رکود کردند. اینک باید صبر کرد تا ببنیم در آینده، این تعداد فیلمی که در صف اکران قرار دارند، چطور رنگ پرده سالن‌های سینما را خواهند دید؟