بشار اسد بالاخره پیروز انتخابات سوریه شد تا در هفت سال پیش رو همچنان سکان اداره این کشور را در دست داشته باشد. بشار اسد برد خودش را در انتخابات سوریه ماموریت بزرگ ملی دانست که با موفقیت انجام شد. او توانست بیش از نود و پنج درصد آٰرا را در انتخابات سوریه به دست بیاورد و هفت سال دیگر را هم سرمدار این کشور بماند. اما مسیر برای بشار اسد هموار نیست. او هنوز تا به دست گرفتن قدرت در تمامی مناطق سوریه فاصله زیادی دارد و دمشق برای حل بحران های پس از جنگ نیازمند تغییراتی اساسی در سیاست خود است.

با قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه به گفتگو نشسته ایم:

با توجه به میزان رای ای که بشار اسد در انتخابات سوریه اورده است، چه اتفاقی در انتظار این کشور و همچنین جهان عرب با حضور مجدد بشار در قدرت است؟

اولا این که می گویند بشار اسد سیزده میلیون و پانصد هزار نفر رای اورده نمی تواند دقیق باشد. چرا که جمعیت سوریه حدودا بیست میلیون نفر بیشتر نیست و از این بیست میلیون نفر، پنج میلیون در خارج اواره اند و دوازده میلیون هم در داخل اواره اند و جمعیت بزرگی هم در ادلب و مناطق کردنشین هستند که در انتخابات شرکت نکرده اند. در جهان عرب این نوع رای اوردن ها اتفاق عجیبی نیست. اما به معنای تاثیرات عملی در میدان نخواهد بود. در واقعیت سوریه این اتفاق بحران را حل و فصل نخواهد کرد. اما ممکن است که بشار اسد تصمیم بگیرد تا در سیاست خارجی خود تغییراتی را اعمال کند. مثلا با عربستان سعودی و با کشورهای حاشیه خلیج فارس نزدیک شود تا از نظر موقعیت سیاسی در جهان عرب وضعیت خود را بهبود ببخشد. اما از نظر داخلی تا وقتی که مصالحه ای در داخل کشور انجام نگیرد، اوضاع همینطور می ماند.

برگردیم به ماجرای نزدیکی احتمالی کشورهای عربی به دمشق، ایا ممکن است که شورای همکاری های خلیج فارس به اجماعی در مورد بشار برسد و بخواهد روابط سابق را از سر بگیرد؟

غیر ممکن نیست. اما بستگی به این دارد که سیاست های دمشق در مورد ایران و روسیه چطور پیش برود و اینکه بشار اسد حاضر شود تا روابط خود را با این دو کشور تعدیل کند یا نه. همینطور طبیعی است که این کشورها توقع دارند که رابطه بشار اسد با اهل سنت هم تغییر کند. چرا که انها مورد حمایت عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس هستند و هفتاد و پنج درصد سوریه را قبایل اهل سنت تشکیل می دهند. همچنین طبیعی است که اتحادیه اروپا و امریکا هم در نشست اخیر هفت کشور صنعتی مشارکت در بازسازی سوریه را منوط به مصالحه داخلی کرده اند و شورای همکاری های خلیج فارس هم بر همین نظر است، باز باید صبر کرد و خیلی فعلا شانس زیادی برای این تغییرات نیست.

اتحادیه عرب چطور؟ ما شاهد همکاری های محدودی بودیم که کشورهایی چون عربستان و امارات به دمشق نزدیک تر شده اند.

بله اینها در همان مسیری هستند که مقداری سیاست خارجی سوریه را تعدیل کنند. اتحادیه عرب تحت تاثیر عربستان سعودی است و باید منتظر ماند تا دید روابط دمشق و ریاض بهبود پیدا می کند یا نه و ایا این بهبود تاثیری بر سیاست خارجه سوریه می گذارد یا نه. مذاکراتی در سطح اولیه تا کنون صورت گرفته است تا سوریه بتواند مقداری سیاست خارجی اش را تغییر بدهد.

انتظار سعودی ها این است که دمشق رابطه اش را با تهران کاهش دهد.

در وضعیتی قرار داریم که بین تهران و رژیم صهیونیستی تنش ها بیشتر شده است. در شرایطی که بشار اسد دوباره رای اورده، قدرت ایران در منطقه تثبیت خواهد شد؟

دولت اسد تغییری نکرده است. این در شرایطی میتواند گفته شود که دولت تغییر کند و جا به جا شود. اما ما شاهد چنین اتفاقی در سوریه نبوده ایم. قدرت و سیاست در دمشق جا به جا نشده. اما سوریه و اسد ناچارند که اگر بخواهند به جهان عرب برگردند و روابط خود را با غرب بهتر کنند، به صهیونیست ها به نوعی اطمینان بدهند در مورد اینکه نیروهایی که در سوریه هستند، علیه تلاویو وارد عمل نمی شوند. اما اینکه قدرت ایران در منطقه به کدام سو برود، باید منتظر خط و مشی جدید سیاست خارجی بشار اسد بمانیم.

موضع سوریه چه طور است؟ ایا نفوذ مسکو در این کشور ادامه خواهد داشت یا روسیه یاران جدیدی می گیرد؟

ادامه حکومت اسد تا وقتی ممکن است که مورد حمایت روسیه باشد. آنها مایلند که رابطه اسد با جهان عرب بهبود پیدا کند. شرایط سوریه پیچیده است و اسد به راحتی نمی تواند تغییرات زیادی بدهد. زندگی و ادامه حکومت او به حمایت مسکو بستگی دارد و نمی توانیم منتظر این باشیم که سیاست خارجی در دمشق به سمتی برود که اسد دور ولادیمیر پوتین و رابطه با روسیه را خط بکشد.

قطر و ترکیه در منطقه به یکدیگر نزدیک شده اند. این وضعیت در صورتی که هر دو این کشور ها خیلی دل خوشی از بشار اسد ندارند چه وضعیتی را در منطقه ایجاد می کند؟

بخشی از خاک سوریه تحت کنترل ترکیه و نیروهای مخالف اسد است. منطقه دیگر هم در اختیار کرد های تحت حمایت امریکاست. بنابراین یک وضعیت پیچیده در سوریه است که ترکیه و قطری ها از اهل سنت و برخی گروه های مخالف تندرو حمایت می کنند.امریکا هم از کرد ها در شرق فرات حمایت می کند. وضعیت سوریه منوط به توافقی در سطح بین المللی است که احتمالا در میان ترک ها و امریکایی ها و روس ها باید صورت بگیرد. قطری ها البته نمی توانند بسیار تعیین کننده باشند. اما به دلیل کمک های مالی شان موثر هستند.

سوریه نیاز دارد تا در اینده خود درها را برای سرمایه گزاری های خارجی باز کند. ایا بشار اسد با توجه به مخالفت کشورها علیه ادامه حکومت او قادر است تا چنین اوضاعی را مدیریت کند؟

هم بیانیه شورای همکاری های خلیج فارس و هم بیانیه هفت کشور صنعتی به صراحت اعلام کرده اند که هر گونه کمک به بازسازی سوریه منوط به مصالحه سیاسی در داخل سوریه است که فعلا چشم انداز روشنی ندارد. مگر اینکه تغییراتی در نگاه اسد در روابطش با کشورهای خاورمیانه، ترکیه و امریکا و... اتفاق بیفتد. با این شرایط فعلی برای او مشکل است و بعید به نظر می رسد که چنین اتفاقی بیفتد. بر اساس گزارش سازمان ملل بیش از 300 میلیارد دلار به سوریه خسارت وارد شده. دمشق نیازمند این است که برای بازسازی سوریه اقدام کند. اما متحدان بشار اسد از نظر اقتصادی امکان جبران این خسارت ها را ندارند. پس بازسازی سوریه منوط به نوسازی روابط با همه طرف هاست.