سود سهام عدالت مربوط به عملکرد سال ۹۸ شرکت‌های سرمایه‌پذیر در اواخر سال ۹۹ به میزان ۵۰ درصد واریز شد و قرار شد ۵۰ درصد دوم از این سود عملکرد بعد از عید ۱۴۰۰ به حساب سهامداران عدالت که ۴۹ میلیون نفر هستند واریز شود. حتی صحبت‌هایی بر این بود که در ماه مبارک رمضان و یا حداکثر عید فطر ۵۰ درصد دوم سود سهام عدالت به حساب سهامداران عدالت واریز شود.

خبرنگار ما در این زمینه از شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه پیگیری کرد و این گونه کسب اطلاع کرد که تاکنون حدود ۳۰ درصد از سود سهام عدالت مربوط به ۵۰ درصد باقیمانده واصل شده و هنوز ۲۰ درصد از سود باقیمانده شرکت‌ها به حساب این شرکت واریز نشده تا بین سهامداران عدالت تقسیم شود.

همچنین پیش از این حسین فهیمی مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفته بود از ۳۶ شرکت سرمایه‌پذیر سهام عدالت ۲۹ شرکت برای عملکرد سال ۹۸ خود سود شناسایی کرده که باید بین سهامداران عدالت چه در روش مستقیم یا غیرمستقیم بین سهامداران توزیع شود که بر این اساس با توجه به تلاش فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی ۵۰ درصد از این سود که واصل شده بود قبل از عید به حساب سهامداران واریز شد.

البته قانون تجارت در این زمینه ایراداتی دارد از جمله اینکه قانون تجارت می‌گوید برای عملکرد شرکت‌های بورسی در یک سال مالی می‌توان تا تیرماه سال بعد مجمع برگزار کرد و در صورت شناسایی سود و تصویب در مجمع می‌توان تا ۸ ماه بعد از آن این سود را به حساب سهامداران واریز کرد.

بنابراین یک شرکت سهامی عام عملا طبق قانون می‌تواند تا یک سال سود کسب شده عملکرد شرکت خود را نزد خود نگه داشته و بعد از آن همان مبلغ سود را با وجود کاهش ارزش پول که بر اثر تورم اتفاق می‌افتد، به حساب سهامداران چه سهامدار حقیقی و یا حقوقی و چه سهامدار عدالت باشد، واریز کند، بر این اساس سود عملکرد سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۹۸ باید حداکثر تا پایان اسفند ۹۹ واریز شود.

شرکت‌های سرمایه پذیر در سایه نبودن متولی مشخصی برای سهام عدالت این سودها را نزد خود نگه داشته و حتی جواب نامه نگاری‌های فراوان شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مبنی بر وصول این سود و واریز به حساب سهامداران عدالت به صورت متمرکز را نمی‌دهند.

در این زمینه یک مقام آگاه، ‌گفت: با توجه به پراکنده بودن و زیاد بودن مشمولان سهام عدالت، باید همه سودها واصل شود و به صورت همزمان به حساب دارندگان سهام واریز شود، اما چون تا کنون از ۵۰ درصد دوم سود سهام عدالت فقط ۳۰ درصد واصل شده، ‌احتمالا این ۳۰ درصد واریز می‌شود و ۲۰ درصد سود سهامداران عدالت در شرکت‌ها می‌ماند.

به گفته وی، لازم است از مقامات بالاتر مانند وزیر اقتصاد و یا رییس‌جمهوری در این زمینه وارد شود تا سود اندک و پراکنده سهامداران عدالت که نزد شرکت‌های سرمایه‌پذیر مانده است را هرچه زودتر وصول کنند و به حساب سهامداران عدالت که از دهک‌های کم‌درآمد جامعه هستند، واریز شود.

درحال‌حاضر ۴۹ میلیون سهامدار عدالت در ۲۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیربورسی سهامدار هستند، که از این تعداد حدود ۱۹ میلیون نفر روش مدیریت مستقیم یعنی توسط خودشان را انتخاب کردند و حدود ۳۰ میلیون نفر روش مدیریت غیرمستقیم یعنی مدیریت از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را برگزیدند.

هدف از توزیع سهام عدالت بین مردم تحقق شعار عدالت اجتماعی که از شعارهای اساسی انقلاب اسلامی بود، بین دهک‌های کم‌درآمد و پایین جامعه به شمار می‌رود، اما متاسفانه در دولت بعدی با سهام عدالت به خوبی رفتار نشد و برگه‌های یک میلیون تومانی سهام عدالت که از سال ۱۳۸۴ بین مردم توزیع شد، بعد از ۱۰ سال به آنها گفته شد از این مبلغ تنها ۵۳۲ هزار تومان از محل سود شرکت‌ها واصل شده و بقیه سهام عدالت به نام دولت مصادره شد.

اکنون که نوبت واریز سود سهام عدالت رسیده است، شرکت‌های سرمایه‌پذیر با وجود نامه‌نگاری‌های فراوان از واریز سود مردم کم‌درآمد و پراکنده خودداری می‌کنند.

همچنین با توجه به زیان پیاپی بورس که از اواسط مرداد سال گذشته شروع شد، مردم از سرمایه‌گذاری در بورس ترسیده‌اند و خودداری می‌کنند. در حالی که ماندن مردم در بورس به نفع اقتصاد ملی از بابت تقویت پس‌انداز ملی و کمک به تولید در شرکت‌های بورسی اثر دارد، اما رفتار مدیران با مردم و سهامداران هر روز آنها را فراری می‌دهد که این به هیچ وجه به نفع کشور و اقتصاد نیست.

همچنین ۱۳ شرکت غیربورسی سهام عدالت نیز از قرار وعده‌های داده شده دولتی قرار است در قالب یک هلدینگ سرمایه‌گذاری ایرانیان در بورس وارد شده و همه ۴۹ میلیون سهامدار عدالت چه در روش مستقیم یا غیرمستقیم سهامدار این هلدینگ شوند که البته این هم هنوز محقق نشده است. درحال‌حاضر از ۳۱ شرکت سرمایه‌گذاری استانی برای مدیریت سهام مشمولان در روش غیرمستقیم مجمع نوبت اول برای ۱۸ شرکت برگزار شده که با توجه به الکترونیکی بودن و عدم اطلاع رسانی کافی و عدم برخورداری سهامداران عدالت از فناوری‌های الکترونیکی میزان مشارکت در این مجامع زیر یک درصد بوده و عملا هیچ کدام از این مجامع به حدنصاب قانونی ۵۰ درصد بعلاوه یک سهامدار نرسیده است.

بنابراین مجامع همه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به نوبت دوم کشیده می‌شوند. از طرفی سهام عدالت بعد از ۱۵ سال در ابلاغیه ۹ اردیبهشت سال ۱۳۹۹ از سوی مقام معظم رهبری آزاد شد و قرار بر این بود که تا یک سال کل این سهام کاملا آزاد شود و در اختیار سهامداران قرار گیرد، یعنی برای مدیریت مستقیم در پرتفوی آنها قرار گیرد، اما تاکنون فقط ۶۰ درصد از سهام عدالت آزاد شده و ۴۰ درصد هنوز در گرو دولت قرار دارد که البته ریزش پیاپی شاخص بورس مانع از آزادسازی ۴۰ درصد باقیمانده سهام عدالت شده است.