با فرا رسیدن رحلت جانسوز امام خمینی (ره) و همزمان، نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، بد نیست مروری بر مواضع و سخنان امام (ره) در مورد این امر مهم و سرنوشت ساز داشته باشیم.

حضرت امام خمینی (ره) در طول حیاتشان تذکرات مختلفی در مورد انتخابات، لزوم برگزاری آن، نحوه اجرای آن و شرایط تحققش داشته اند.

در همان ابتدای انقلاب و زمانی که یک خبرنگار خارجی از ایشان در مورد تفاوت حکومت اسلامی مد نظرشان و خلافت اسلامی پرسیدند، ایشان بر نقش آراء عمومی تاکید کرده و انتخابات را عامل اصلی حکومت اسلامی مطلوب دانستند. ایشان در این رابطه فرمودند: " حکومت جمهوری اسلامی مورد نظر ما از رویه پیامبر اکرم (ص) و امام علی ـ علیه السلام ـ الهام خواهد گرفت و متکی به آرای عمومی ملت خواهد بود و شکل حکومت با مراجعه به آرای ملت تعیین خواهد گردید."

در این گزارش، مروری داریم بر جالب‌ترین، مهم‌ترین و تاثیرگذارترین سخنان امام خمینی (ره) در مورد انتخابات:

انتخابات منحصر به مجتهدین و روحانیون نیست

حضرت امام (ره) در سخنانی در رابطه با انتخابات می‌فرماید: از اموری که لازم است امروز تذکر بدهم شاید بعد دیر بشود، قضیه انتخابات است. همان طوری که مکرر من عرض کرده ام و سایرین هم گفته اند، انتخابات در انحصار هیچ کس نیست، نه در انحصار روحانیین است، نه در انحصار احزاب است، نه در انحصار گروه هاست. انتخابات مال همه مردم است. مردم سرنوشت خودشان دست خودشان است و انتخابات برای تأثیر سرنوشت شما ملت است.

از قراری که من شنیده ام در دانشگاه بعضی از اشخاص رفته اند گفته اند که دخالت در انتخابات، دخالت در سیاست است و این حق مجتهدین است. تا حالا می گفتند که مجتهدین در سیاست نباید دخالت بکنند، این منافی با حق مجتهدین است… آنجا شکست خورده اند حالا عکسش را دارند می گویند… هر دویش غلط است… این یک توطئه ای است که می خواهند همان طوری که در صدها سال توطئه شان این بود که باید روحانیون و مذهب از سیاست جدا باشد و استفاده های زیاد کردند و ما ضررهای زیاد از این بردیم… حالا دیدند آن شکست خورد، یک نقشه دیگر کشیدند، و آن این است که انتخابات حق مجتهدین است… دانشگاهی ها بدانند این را که همان طوری که یک مجتهد در سرنوشت خودش باید دخالت کند، یک دانشجوی جوان هم باید در سرنوشت خودش دخالت کند… این یک توطئه ای است برای اینکه شما جوان ها را مأیوس کنند.

حضرت امام (ره) در سخنانی دیگر می‌فرماید: همان طور كه قبلًا تذكر دادم مردم در دادن رأی به اشخاص واجد شرایط آزاد هستند و هیچ كس را حق الزام كسي نیست و من امیدوارم كه ملت شریف ایران در این امر مهم الهي كه منحرفان از هر چیزي بیشتر با آن مخالفت كرده و می كنند و این نیز از اهمیت آن است، یكدل و یك جهت در روز انتخابات به سوی صندوق ها هجوم برند و آراء خود را به صندوق ها بریزند (پیام به ملت ایران؛ ۱۶ آذر ۱۳۶۱).

رعایت اخلاق در تبلیغات

امام خمینی (ره) بارها بر رعایت ادب و اخلاق در تبلیغات انتخاباتی و در زمان برگزاری رقابت‌ها تاکید داشته اند.

امام (ره) در این باره فرموده اند: از آقایان كاندیداها و دوستان آنان انتظار دارم كه اخلاق اسلامی ـ انسانی را در تبلیغ برای كاندیدای خود مراعات و از هرگونه انتقاد از طرف مقابل كه موجب اختلاف و هتك حرمت باشد خودداری نمایند (صحیفه امام/ ج ۱۲ / ص ۱۲).

امام خمینی در جایی دیگر می‌فرمایند: حیثیت و آبروی مومن در اسلام از بالاترین و والاترین مقام برخوردار است و هتك مومن چه رسد به مومن عالم از بزرگترین گناهان است و موجب سلب عدالت است. (انتخابات در اندیشه امام خمینی (ره )/ تبیان دفتر اول/ ص ۳۳۴)

بنیانگذار انقلاب اسلامی در جایی دیگر می‌گوید: نصیحتی است از پدری پیر به تمامی نامزدهای مجلس شورای اسلامی كه سعی كنند تبلیغات انتخاباتی شما در چارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود و از كارهایی كه با شئون اسلام منافات دارد جلوگیری گردد. باید توجه داشت كه هدف از انتخابات در نهایت حفظ اسلام است. اگر در انتخابات حریم مسائل اسلام رعایت نشود چگونه منتخب حافظ اسلام می شود. باید سعی شود تا خدای ناكرده به كسی توهین نگردد (صحیفه امام/ ج 12/ ص ۱۳۴ ).

توصیه جالب امام (ره) به شورای نگهبان

امام خمینی (ره) در توصیه ای به شورای نگهبان می‌فرمایند: اگر قبلًا اشتباهی کرده اید باید صریحاً بگویید که اشتباه کرده‏ایم ؛ عدول در بین فقها از فتوایی به فتوای دیگر درست همین معنا را دارد. وقتی فقیهی از فتوای خود برمی‏گردد یعنی من در این مسأله اشتباه نموده ‏ام و به اشتباهم اقرار می‏کنم. فقهای شورای نگهبان هم باید این طور باشند که اگر در مسئله‏ای اشتباه کردند صریحاً بگویند اشتباه کردیم و حرف خود را پس بگیرند، ما که معصوم نیستیم. ما می‏خواهیم اسلام را پیاده کنیم. پس در این رابطه ممکن است من دیروز حرفی را زده باشم و امروز حرف دیگری را و فردا حرف دیگری را ( صحیفه امام/ ج‏۱۸/ ص ۲۴۲).

ورود نظامی ها به عرصه انتخابات ممنوع

امام خمینی (ره) فرمودند: همه دنیا که دنبال این هستند که ارتششان از امور سیاسی کنار باشد آنها یک چیزی می فهمند که می گویند این را؛ ما که می خواهیم که سپاه و ارتش جند الله باشند و دسته بندی نداشته باشند و جهات سیاسی را کنار بگذارند برای اینکه اگر جهات سیاسی و مناقشات سیاسی در سپاه رفت و در ارتش رفت، باید فاتحه این سپاه و ارتش را ما بخوانیم (صحیفه امام/ ج ۱۹/ ص ۱۱).

نظر امام در باره کناره گیری کاندیداها به نفع دیگری

رهبر کبیر انقلاب در دیداری در رابطه با کناره گیری کاندیداها به نفع دیگری می‌فرمایند: اگر یک کسی مثلًا میل داشت رئیس جمهور بشود و حالا احتمال می‏دهد که نشود، کنار برود. یا اشخاصی که با او رفیق هستند کنار بروند و رأی ندهند. بهتر این است که آنهایی که می‏دانند که نمی‏شوند، آنها متصل بشوند به بعض آنهایی که می‏دانند می‏برند. تا اینکه ان شاء اللَّه یک رأی کافی تحقق پیدا کند و ما سرشکسته نشویم به اینکه ملت اعتنایی به این مسائل ندارد. اعتنایی به سرنوشت خودش و سرنوشت اسلام ندارد. همه با هم به پای صندوق بروید (صحیفه امام / جلد۱۲/ ص۱۲۷).

انتخابات در وصیت نامه امام خمینی (ره)

امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی ـ الهی خود نیز مسأله انتخابات را فراموش نکرده و مردم را به حضور در همه صحنه ها فرا خواندند: وصیت من به ملت شریف آن است که در تمام انتخاب، چه انتخابات رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و چه انتخابات خبرگان … در صحنه باشند و اشخاصی که انتخاب می کنند روی ضوابطی باشد که اعتبار می شود، … مراجع و علمای بزرگ تا طبقه بازاری و کشاورز و کارگر و کارمند، همه و همه مسئول سرنوشت کشور و اسلام می باشند؛ چه در نسل حاضر و چه در نسل های آتیه؛ و چه بسا که در بعض مقاطع، عدم حضور و مسامحه، گناهی باشد که در رأس گناهان کبیره است (اهمیت انتخابات از دیدگاه امام خمینی (س)/ ناشر ستاد مرکزی بزرگذاشت امام خمینی (س)/ ۱۳۸۶).

آزادی، اصلی‌ترین رکن انتخابات است/ هر کسی را خواستید انتخاب کنید

امام خمینی (ره) بارها تاکید فرموده اند که هر کسی در انتخاب کاندیدای مورد نظرش آزاد است. بیانات زیر، به خوبی این مساله را تایید می‌کند:

مردم در سراسر كشور در انتخاب فرد مورد نظر خود آزادند و احدی حق تحمیل خود یا كاندیداهای گروه یا گروه ها را ندارد.‏ (پیام به ملت ایران/ ۲۲ بهمن ۶۲).

باید مردم را براي انتخابات آزاد گذاریم و نباید كاری بكنیم كه فردی بر مردم تحمیل شود. بحمدالله مردم ما داراي رشد دینی و سیاسی مطلوب می باشند و خود، افراد متدین و درد مستضعفان چشیده و آگاه به مسائل دینی - سیاسی و همگام با محرومین را انتخاب خواهند كرد (نامه به تعدادی از نمایندگان مجلس/ 10 تیر 66).

همیشه در انتخابات شرکت کنید

معمار کبیر انقلاب اسلامی (ره) در فقرات متعدد از لزوم شرکت در انتخابات سخن می‌گویند. فقرات زیر از این جمله اند:

روز سرنوشت سازی است. مي خواهید زمام كشور را به یك كسی بدهید كه مؤثر است در مقدرات كشور شما. سهل انگاری نكنید و به پای صندوق ها بروید‏‏ (بیانات امام خمینی(ره) در دیدار دانشجویان هنر شیراز؛ سوم دی ۵۸).

نگویید كه دیگران رأی می دهند. من هم باید رأی بدهم، تو هم باید رأی بدهی، آن روستایی هم كه در كنار مزرعه خودش كار می كند باید رأی بدهد؛ تكلیف است. این یك تكلیف الهي است (بیانات امام خمینی(ره) در دیدار روحانیون تهران؛ ۱۰ تیر ۶۰).

آزاد هستید و رضای خدا را در نظر بگیرید و توجه به خدا داشته باشید و پای صندوق ها بعد از اینكه اعلام كردند، تشریف ببرید و رأی خودتان را بدهید. این رأی به اسلام است. همانطور كه جمهوری اسلامی را شما رفتید و رأی دادید و تقریباً از صد كمی كمتر رأی دادید، اینجا هم امید است كه به همین طورها باشد، ان شاءالله (بیانات امام خمینی(ره) در دیدار ائمه جمعه استان همدان؛ ۱۱ آذر ۶۱).