با انتشار اسامی نامزدهای انتخابات شوراهای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش در روز سه شنبه هفته جاری به صورت رسمی توسط فرمانداری تهران نامزدهای این دوره انتخابات شورا کد انتخاباتی خود را دریافت کردند به این ترتیب نامزدها می توانند از امروز (پنجشنبه ۲۰ خردادماه سال جاری) تبلیغات خود را آغاز کنند.

مدت زمان فعالیت تبلیغات انتخاباتی شوراهای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش هفت روز ادامه خواهد داشت و در ساعت ۷ صبح روز پنجشنبه ( ۲۷ خردادماه سال جاری) به پایان می رسد.

در ششمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش ۲هزارو ۲۹۴ نفر از داوطلبین احراز صلاحیت شده اند که شهروندان تهرانی در ۲۸ خردادماه سال جاری می توانند در ۳ هزارو ۷۹۷ شعبه اخذ رای موجود در تهران حداکثر به ۲۱ نامزد مورد نظر خود رای بدهند.

در این میان هریک از گروه ها و جناح ها برای انتخابات شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش در قالب ائتلاف ها لیست های ۲۱ نفره ای را اعلام می کنند که تاکنون شورای ائتلاف شهر تهران، اسامی ۲۱ نفره این شورا در انتخابات ششمین دوره شورای شهر تهران را اعلام کرده است و شورای وحدت و جبهه اصلاح‌طلبان از اعلام لیست خود ظرف روزهای آینده خبر داده اند.

برای مشاهده اسامی و کد انتخاباتی ۲۲۹۲ نامزد ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر کلیک نمایید.

عمر تشکیل شوراها به حدود ۲۲ سال رسیده و پنج دوره را در این ۲۲ سال پشت سر گذاشته است. اولین قانون شوراهای اسلامی کشور در سال ۱۳۶۱به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و پس از آن این قانون در ۵ نوبت دستخوش تغییرات و اصلاحاتی شد که نهایتاً نیز آخرین اصلاح آن در پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۵ صورت گرفت. این نهاد که از آن به عنوان پارلمان شهری یاد می کنند و در قانون اساسی نیز به عنوان ارکان تصمیم گیری کشور معرفی شده، انتظار می رود امورات شهرها را به صورت یکپارچه مدیریت کند. البته در همین راستا طرح جامع مدیریت شهری در کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس در حال بررسی است.

وجود شوراها در قانون اساسی تصریح شده؛ اما تدوین سازوکار اجرایی آنها تا سال ۱۳۷۷ که اولین دورهٔ انتخابات سراسری شوراها هفتم اسفندماه همین سال برگزار شد به تعویق افتاده بود. در این سال در بیش از ۴۰ هزار حوزه انتخاباتی، انتخابات برگزار و حدود ۲۰۰ هزار نفر از منتخبین مردم در سراسر کشور جهت اداره امور شهرها و روستاهای کشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند و به این ترتیب شوراهای اسلامی در کشور از ۹اردیبهشت سال ۱۳۷۸ فعالیت رسمی خود را آغاز کردند.

انتخابات شورای شهر تنها انتخاباتی است که نظارت بر آن برعهده شورای نگهبان نیست و بررسی و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان برعهده هیات های اجرایی و نظارت است و هیات های نظارت نیز از نمایندگان مجلس شورای اسلامی تشکیل می شود. اما براساس گفته بسیاری کارشناسان حوزه شهری همین تاخیر در تشکیل شوراها باعث شده بسیاری از دستگاه ها به نوعی شوراها را به رسمیت نشناسند و درنتیجه شوراها در جایگاه اصلی خود قرار نگیرند.

نگاهی به تشکیل پنج دوره شورای اسلامی شهر تهران

سه دوره اول این شورا ۱۵ عضو اصلی و ۶ نفر عضو علی‌البدل داشت؛ اما در دور چهارم تعداد اعضا به ۳۱ نفر عضو اصلی و ۱۲ نفر عضو علی‌البدل افزایش یافت، البته در خرداد ۱۳۹۵ شورای نگهبان با مصوبهٔ مجلس برای کاهش تعداد اعضای شورای شهر تهران به ۲۱ نفر موافقت کرد و نهایتا در پنجمین دوره شورا، تعداد اعضای شورای شهر تهران، ری و تجریش به ۲۱ نفر کاهش یافت. هیئت رئیسه شورا شامل رئیس، نایب رئیس، دو نفر منشی و سخنگو می‌باشد. طی حدود ۲۲ سال فعالیت شورای شهر تهران، عبدالله نوری در اولین دوره و مهدی چمران در دوره‌های بعد تا پایان دوره چهارم رئیس شورا بودند، البته به استثنای سال نخست دوره چهارم که احمد مسجدجامعی ریاست آن را بر عهده داشت. در پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران نیز در هر چهار سال محسن هاشمی به عنوان ریاست این شورا انتخاب شد.

نخستین دوره شورای شهر تهران (۱۵ نفره)- ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰

دوم خرداد سال۱۳۷۸ انتخابات نخستین دوره شورای شهر تهران برگزار شد. در این دوره شورا کار خود را با حواشی بسیاری آغاز کرد؛ دوره ای که عبدالله نوری به عنوان نفر اول منتخبان، نزدیک به ۶۰۰هزار رای کسب کرد و رییس اولین دوره شورای شهر شد. در این انتخابات اصلاح طلبان به صورت کامل و لیستی رای آوردند و تمامی کرسی های شورای شهر تهران را ازآن خود کردند. این شورا بین دو طیف کارگزاران و مشارکت تقسیم شد ولی اختلاف برای انتخاب شهردار شکل گرفت. نهایتا مرتضی الویری با ۱۵ رای شهردار شد و ۳ سال در این پست باقی ماند ولی پس از این ۳ سال، استعفا داد و بعد از وی ۳۰ بهمن ماه سال ۱۳۸۰ تا ۱۳ اسفندماه سال ۱۳۸۰ محمد حقانی به عنوان سرپرست شهرداری تعیین شد.

به گفته بسیاری در شورای دوره نخست جنبه های سیاسی بر جنبه های تخصصی غلبه داشت و همین موضوع اختلافات بسیاری را شکل داده بود. پس از الویری؛ ملک مدنی برای کمتر از یک سال به عنوان شهردار تهران انتخاب شد ولی کمی بعد اختلافات بار دیگر بالا گرفت و نهایتا موضوع به شورای حل اختلاف و وزارت کشور و همچنین دفتر ریاست جمهوری و نمایندگان سه قوه رسید. این اختلافات تاجایی ادامه پیدا کرد که بحث انحلال شورا مطرح شد. بحثی که توسط معاون امور اجتماعی و شورای وقت وزارت کشور مطرح شد.

طرح انحلال، اختلافات را بیشتر کرد تاجایی که هیات حل اختلاف مرکزی شامل نمایندگانی از قوای سه گانه کشور و حکمیتی رسمی میان طرفین اختلاف در شورا ، رای به انحلال شورای شهر دوره اول دادند و پس از آن محمدحسین مقیمی به عنوان سرپرست شهرداری تهران منصوب شد. به این ترتیب تجربه ای ناموفق برای نخستین دوره شوراها رقم خورد.

در این دوره ابتدا عبدالله نوری و پس از آن دوزدوزانی ریاست شورا را برعهده داشتند.

همچنین در دوره اول شورای اسلامی شهر تهران عبدالله نوری و محمد غرضی و خانم جمیله کدیور به منظور کاندیدا شدن در انتخابات مجلس شورای اسلامی دوره ششم از عضویت در شورای اسلامی شهر تهران برابر قانون استعفا دادند و از این رو ، تعداد اعضای نمایش داده شده در جدول زیر ۱۸ نفر است، در حالیکه تعداد اعضای شورای اسلامی شهر تهران دراین دوره ۱۵ نفر بوده است.

دومین دوره شورای شهر تهران (۱۵ نفره)- ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶

انتخابات دومین دوره شورای شهر تهران در ۱۹ اسفند سال ۱۳۸۱ برگزار شد انتخاباتی که در آن ۵۶۲هزارو ۵۲۲ نفر شرکت کردند که کمی کمتر از یک سوم مشارکت در دوره نخست شورای شهر تهران بود به شکلی که در این دوره مهدی چمران منتخب دوره ۱۹۲ هزارو ۷۱۶ رای کسب کرد و مهدی چران در این دوره ریاست را برعهده داشت. در این دوره از ۳۰ اردیبهشت سال ۱۳۸۲ محمود احمدی نژاد شهردار تهران شد و تا ۷ تیر سال ۱۳۸۴ شهردار ماند اما با کاندیدا شدنش برای ریاست جمهوری به مدت دوماه علی سعیدلو به عنوان سرپرست شهرداری انتخاب شد و پس از آن در ۲۳ شهریور سال ۱۳۸۴ محمدباقر قالیباف تا سال ۱۳۸۶ به عنوان شهردار تهران انتخاب شد.

سومین دوره شورای شهر تهران (۱۵ نفره)- ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲

انتخابات شورای سوم ۲۴ آذر سال ۱۳۸۵ برگزار شد که در آن یک میلیون و ۶۵۶ هزارو ۵۵۸ نفر شرکت کردند یعنی چیزی حدود سه برابر مشارکت در دوره دوم شورا که در آن مهدی چمران به عنوان منتخب ۶۰۳ هزارو ۷۶۶ رای کسب کرد. در این دوره مهدی چمران ریاست شورا را برعهده داشت. این دوره به دلیل لزوم همزمانی انتخابات شوراها با ریاست جمهوری با ۲ سال افزایش عمرش شش ساله به پایان رسید. در این دوره محمدباقر قالیباف به عنوان شهردار تهران انتخاب شد.

چهارمین دوره شورای شهر تهران (۳۱ نفره)- ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶

انتخابات چهارمین دوره شورای شهر تهران ۲۴ خرداد ماه سال ۹۲ برگزار شد که در آن ۲میلیون و ۷۸۶ هزارو ۳۵۷ نفر شرکت کردند و مهدی چمران به عنوان منتخب ۵۶۶هزارو ۶۱۴ رای کسب کرد. در این دوره در سال اول احمدمسجدجامعی و سه سال دیگر را مهدی چمران ریاست شورا را برعهده داشت. در این دوره نیز محمدباقر قالیباف در ادامه دوره سوم در دوره چهارم نیز به طور کامل در کل دوره با رای اعضای شورای شهر تهران شهردار تهران باقی ماند.

اعضای چهارمین دوره شورای شهر تهران ۳۱ نفر عضو اصلی (شامل: ۱۳ نفر از لیست اصلاح‌طلبان، ۱۷ نفر از لیست اصولگرایان و ۱ نفر مشترکاً در هر دو لیست) و ۱۲ عضو علی‌البدل برگزیده داشت این درحالیست که برای دوره پنجم هر ۲۱ نفر منتخب مردم تهران از لیست امید اصلاح طلبان بودند.

پنجمین دوره شورای شهر تهران (۲۱ نفره)- ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰

انتخابات دوره پنجم شورا نیز در خرداد سال ۱۳۹۶ برگزار شد و بار دیگر اصلاح طلبان به طور کامل و لیستی تمامی کرسی های این دوره شورا را ازآن خود کردند در این دوره محسن هاشمی به عنوان منتخب یک میلیون و ۱۳۸هزارو ۴۷۳ رای کسب کرد و برای هرچهار سال ریاست این دوره شورا را برعهده داشت.

این دوره هرچند اختلافاتی مثل دوره نخست شوراها که با حضور کامل اصلاح طلبان همراه بود را نداشت اما انتخاب شهردار تهران با حواشی همراه بود به شکلی که در ابتدا مصطفی سلیمی برای یک روز یعنی ۵ شهریور ۱۳۹۶ سرپرست شهرداری تهران شد و پس از آن با تاخیر در جواب استعلامات نهایتا محمدعلی نجفی به عنوان شهردار تهران انتخاب شد. وی که از ابتدای شهریور ماه سال ۱۳۹۶ انتخاب شده بود ۵ شهریور به پست شهرداری تهران رسید و ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ از این پست با طرح علت مریضی اش استعفا داد.

به این ترتیب پس از نجفی سمیع‌الله حسینی مکارم از ۲۱ فروردین سال ۱۳۹۷ تا ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ به عنوان سرپرست شهرداری تهران انتخاب و نهایتا سید محمدعلی افشانی در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ از سوی شورا به عنوان شهردار تهران انتخاب شد اما وی نیز در ۲۶ آبان ۱۳۹۷ به دلیل اجرای قانون منع به کارگیری بازنشستگان مجبور به کناره گیری از شهرداری تهران شد و پس از وی شورا پیروز حناچی را به عنوان شهردار تهران انتخاب کرد که از آبان سال ۱۳۹۷ تاکنون به عنوان شهردار تهران مشغول به کار است.