محمدعلی دهقان دهنوی امروز در نشست هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در واکنش به اظهارات اعضای اتاق مبنی بر حبابی بودن بازار سرمایه اظهار داشت: مکرراً از واژه حباب درباره بورس استفاده می‌شود و دوستان دائم اشاره می‌کنند که حباب بورس تخلیه شد یا نشد. حتی زمانی که شاخص بورس روی ۲۰۰ هزار واحد بود دوستان نسبت به وجود حباب هشدار می‌دادند و هم اکنون که شاخص روی یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد ایستاده و نسبت به آن دوره چهار برابر افزایش یافته باز هم از واژه حباب استفاده می‌شود. که درست نیست.

رئیس سازمان بورس افزود: یکی دیگر از استدلال‌های نادرست نیز مقایسه رشد بورس با رشد واقعی اقتصاد است. مثلاً اگر رشد اقتصاد سه درصد بود تولیدکنندگان حاضر بودند کالاها را سه درصد گران کنند و یا اگر رشد منفی بود حاضر به کاهش بودند. که این استدلال هم درست نیست.

وی تصریح کرد: وقتی درباره بورس یا به طور کلی قیمت دارایی‌ها حرف می زنیم در حال صحبت در مورد متغیر اسمی هستیم؛ مقایسه متغیر اسمی با یک متغیر غیراسمی نادرست است. قیمت دارایی‌ها تحت تأثیر عوامل زیادی قرار می‌گیرد.

دهقان دهنوی افزود: اگر در سال گذشته در انتخابات آمریکا ترامپ رأی می‌آورد و سیاست فشار حداکثری را دنبال می‌کرد امروز می‌گفتید ای کاش وقتی شاخص دو میلیون بود سهام می‌خریدیم تا ارزش دارایی‌هایمان نمی‌ریخت. البته اینکه اقتصاد ما وابسته به مسائلی همچون انتخابات آمریکا است خوب نیست اما واقعیت است.

تورم انتظاری درباره قیمت دلار موجب صعود شاخص به دو میلیون واحد شد

معاون وزیر اقتصاد گفت: قیمت دارایی‌ها نسبت به تورم انتظارات و انتظارات فعالان اقتصادی از آینده شکل می‌گیرد. در ماه‌های ابتدایی سال گذشته انتظاراتی مبنی بر رسیدن نرخ دلار به اعداد بالایی شکل گرفته بود، وقتی این انتظارات هست نمی‌شود از لفظ حباب استفاده کرد. بلکه این موضوع یک واکنش عقلانی است و فقط افراد برای حفظ ارزش دارایی خود، دارایی نقد را به دارایی فیزیکی همچون سهام، طلا و مسکن تبدیل می‌کنند که شاهد رشد در همه این بازارها هم بودیم.

وی افزود: به عنوان مثال کسانی با این انتظارات سکه را ۱۶ میلیون تومان خریدند و امروز نرخ سکه به ۱۰ میلیون تومان رسیده یعنی حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است؛ بورس نیز از زمان اوج شاخص تا به امروز حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد ریخته است.

دهقان دهنوی تصریح کرد: لذا اینکه واکنش فعالان اقتصادی نسبت به انتظاراتی که از اقتصاد دارند را حباب بنامیم اشتباه است. یک زمانی انتظارات فعالان اقتصادی بالا رفته و همین موضوع موجب افزایش قیمت دارایی‌ها شده است.

نرخ بهره بانکی؛ عامل دوم واکنش بورس

رئیس سازمان بورس در ادامه گفت: عامل دیگری که موجب واکنش بورس شد نرخ بهره بانکی بود. در هر جای دنیا وقتی نرخ بهره کاهش می‌یابد تمایل افراد به سمت بازار دارایی زیاد می‌شود.

وی افزود:، عدم تسهیلات دهی بانک‌ها و منابع مازاد بانک‌ها موجب کاهش نرخ بهره شده بود و پول به سمت بازار دارایی رفت. آیا این تجربه را در بازار مسکن نداشتیم؟ بازار مسکن نیز همیشه همین شکل بوده است. بنابراین انتظارات متغیر اسمی نباید به حباب تلقی شود.

دهقان دهنوی با بیان اینکه مردم از بورس استقبال کردند و همین موضوع موجب گسترش نقش بورس در اقتصاد کشور شد، اظهار داشت: تعداد قابل توجهی از همین مردم در زمان اوج قیمت‌ها در تیر و مرداد پارسال وارد بورس شدند و به دلیل تغییر شاخص دچار زیان شدند این موضوع برای ما دغدغه است و در آینده باید جلوی این اتفاقات را بگیریم.

جبران باید از داخل خود بورس انجام شود

وی تاکید کرد: جبران بورس در خود ماهیت بورس است. شاخص بورس در سنوات گذشته نیز بارها ریزش داشته که البته به این شدت نبوده، در گذشته چه اتفاقی افتاد؟ اگر شاخص بورس به آن شاخص اوج خود برگردد یعنی ۸۰ تا ۹۰ درصد سود حاصل می‌شود که فرصت خوبی برای سرمایه گذاری است.

وی افزود: باید فرهنگ سازی کنیم و برای کسانی که روش‌های معامله کردن را در بورس بلد نیستند روش‌های غیرمستقیم را جایگزین کنیم که این روش‌های غیرمستقیم نیز شامل صندوق‌های سرمایه گذاری و سبدگردانی می‌شود. طی پنج ماه گذشته ۲۴۰ درصد درخواست سبدگردانی داشتیم. همچنین ۱۲ مورد مجوز صادر کردیم.

معاون وزیر اقتصاد با بیان اینکه نهادهای مالی در بورس باید توسعه یابد، افزود: برای تأمین مالی یک مجوز داده ایم و چند مجوز در راه است. همچنین شرکت‌های مشاور نوع دوم را طراحی کردیم.

وی افزود: بیش از ده سال بود که مجوز کارگزاری‌ها صادر نمی‌شد اما ما فرآیند صدور مجوز کارگزاری را کلید زدیم.

دهقان دهنوی گفت: اعتقاد من در بحث انحصار زدایی و افزایش فعالیت در بازار سرمایه از طریق توسعه نهادهای مالی است.

رئیس سازمان بورس گفت: پرسنل کارگزاری اجازه داشتند تا سقف ۲۵ میلیون تومان خرید و فروش کنند که این مساله موجب شده بود برخی از پرسنل با کد اشخاص دیگر خرید و فروش کنند. ما این سقف را برداشتیم و خرید و فروش را آزاد کردیم و برای جلوگیری از تخلف نیز خرید و فروش‌های انجام شده با کد پرسنل در سامانه‌ها ثبت می‌شود. ما همچنین صورت‌های مالی سازمان بورس را منتشر کردیم. میز صنعت را نیز تشکیل دادیم.

وی افزود: توسعه بازار سرمایه و ماهیت وجودی آن به بازار اولیه برمی گردد. بازار ثانویه یعنی محلی برای انتقال دارایی‌ها و ایجاد سیگنال برای بازار اولیه. ارزش کشف قیمتی که در بازار ثانویه انجام می‌شود به سیگنالی است که به بازار اولیه می‌دهد. بازار اولیه یعنی پروژه‌های جدید، صندوق پروژه‌ها و عرضه اولیه‌ها که ما بحث عرضه اولیه را بازنگری می‌کنیم. همچنین دستورالعمل شرکت‌های سهامی عام مبتنی بر پروژه‌ها به زودی ابلاغ می‌شود. متأسفانه مجریان ما نسبت به روش‌های تأمین مالی پروژه‌ها آشنا نیستند.

دهقان دهنوی با اشاره به قیمت گذاری دستوری گفت: قیمت گذاری دستوری ایجاد شد زیرا بسیاری از مدیران نسبت به سود سهامداران خرد حساسیتی ندارند. در حالی که این موضوع برای بازار سرمایه در اولویت است ما در قالب میز صنعت این موضوع را دنبال می‌کنیم تا پیام خود را به سیاست‌گذاران برسانیم.

رئیس سازمان بورس افزود: اگر نیروگاه‌های موجود بخواهند سیکل ترکیبی خود را کامل کنند ۷۵۰۰ مگاوات برق قابل تولید است. چرا در این حوزه سرمایه گذاری انجام نمی‌شود؟ در جواب باید گفت که نیروگاه‌هایی که به بورس آمده اند قیمت بازار نصف NAD آنهاست. در کشور ما برق ارزان است که البته بیشتر اوقات همین پول ارزان را هم نمی‌دهند. از این رو سرمایه گذار بخش خصوصی حاضر نیست سرمایه اش را به این بخش بیاورد.