یکی از اقدامات مهم برای پیشگیری از بروز بیماری‌های کلیوی، جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه است. تعریق زیاد با فعالیت فیزیکی و کم نوشیدن مایعات و آب در هوای گرم و کاهش مایعات بدن، شانس ابتلا به سنگ‌های کلیه را افزایش می‌دهد. سنگ‌های دستگاه ادراری زمانی تشکیل می‌شوند که حجم ادرار کم شود و مواد تشکیل‌دهنده سنگ در ادرار افزایش یابد.

مواد اصلی تشکیل‌دهمده سنگ‌های کلیه شامل اگزالات کلسیم، فسفات کلسیم، اسید اوریک، استرویت، سیستئین و یا مخلوطی از این مواد با فسفات آمونیوم-منیزیم است. این مواد می‌توانند کریستالی شوند و به توده‌های بزرگ‌تر (سنگ) تبدیل شوند. ۷۵ درصد از سنگ‌های کلیوی از نوع کلسیمی شامل اگزالات کلسیم، فسفات کلسیم و یا ترکیبی از اگزالات و فسفات هستند.

مصرف میوه موز به دلیل داشتن پتاسیم زیاد باعث بهبود کارایی کلیه می‌شود. پتاسیم دفع کلسیم در ادرار را کاهش داده و خطر سنگ کلیه را کم‌تر می‌کند. همچنین اگزالات یکی از عوامل مهم در تشکیل سنگ کلیه است. میزان تولید و دفع اگزالات در زمان کمبود ویتامین B6 افزایش می‌یابد، بنابراین مصرف این ویتامین و مواد غذایی دارای این ویتامین مثل موز ممکن است درمان کمکی برای سنگ کلیه باشد.

با توجه به موارد عنوان شده، پژوهشگران با انجام یک مطالعه تاثیر عصاره پوست موز را در بروز سنگ کلیه در موش‌های صحرایی بررسی کردند.

برای انجام این مطالعه عصاره هیدروالکلی پوست موز تهیه شد و ۳۲ سر موش صحرایی به صورت تصادفی به شش گروه تقسیم شدند. گروه کنترل مثبت به مدت ۳۱ روز تنها غذا و آب دریافت کردند، گروه کنترل منفی به همراه غذا و آب محلول اتیلن گلیکول یک درصد (برای القای تشکیل سنگ کلیه) دریافت کردند، گروه‌های شاهد به همراه غذا و آب محلول عصاره پوست موز با غلظت‌های مختلف به صورت خوراکی دریافت می‌کردند و گروه‌های تجربی نیز هم عصاره پوست موز (با غلظت‌های مختلف) و هم محلول اتیلن گلیکول دریافت می‌کردند.

پس از ۳۱ روز موش‌ها بیهوش شدند و پژوهشگران پس از خون‌گیری، میزان کراتینین، اسید اوریک و اوره را در خون وکلسیم، اوره، سیترات، اگزالات و pH ادرار را اندازه‌گیری کردند. همچنین کلیه موش‌ها نیز به شیوه میکروسکوپی بررسی شدند.

بررسی‌های این مطالعه نشان داد میزان کراتینین، اسید اوریک و اوره خون و کلسیم ادرار در موش‌های کنترل منفی و موش‌های گروه تجربی دو اختلاف معنی‌دار دارند.

بررسی‌های بافت‌شناسی کلیه نیز نشان داد در موش‌هایی که عصاره پوست موز مصرف کرده بودند، بافت کلیه بهبود یافته و تعداد بلورهای اگزالات کلسیم کمتر شده بود.

نتایج این مطالعه حاکی از آن است که عصاره پوست موز در جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه و بهبود عوارض ناشی از سنگ‌کلیه موثر است و می‌تواند ساخت کریستال‌های اگزالات کلسیم و تخریب بافت کلیه را کاهش دهد. با این حال انجام مطالعات بیشتر در خصوص تایید این نتایج ضروری است.

در انجام این تحقیق سمیرا بابای نوروزی، پرستو رحیمی و مهدی رهنما؛ پژوهشگران گروه زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی اثر عصاره هیدروالکلی پوست موز بر بروز سنگ کلیه اگزالات کلسیمی در موش‌های نر صحرایی نژاد ویستار القاء شده توسط اتیلن گلیکول»، در فصل‌نامه علمی پژوهشی فیزیولوژی و تکوین جانوری، منتشر شده است.