اینجا همه چیز روی دایره است و افراد، پا در دنیایی نهاده‌اند که آغشته به خودنمایی و مادی گرایی است؛ دنیایی خوش آب و رنگ که برخی از افراد را ساعت‌ها درگیر خود نموده یا بهتر است بگوییم دنیایی از لایک و تعامل‌های نه چندان مؤثر که حسابی داغ است.

در این دنیا تجملات و خودنمایی حرف اول و آخر را می‌زند؛ زمانی که تصاویری از یک سفر عاشقانه به شمال و یا اقامت در یک هتل پنج ستاره در دسترس باشد، فضا نیز برای خودنمایی کاملاً فراهم است.

افرادی که حتی از گوشه و کنار ویلای خود، خودروهای لوکس و حتی غذاهای لاکچری ساده نمی‌گذرند و تا زمانی که تنور خودنمایی داغ است هر آنچه که زیر چنته دارند را رو می‌کنند تا از قافله چشم و هم چشمی‌ها عقب نباشند.

فضایی که خودنمایی و از یاد بردن عفاف عمومی، تیشه بر ریشه اصالت خانوادگی و ارزش‌های اجتماعی می‌زند؛ دنیایی آغشته به خودنمایی که افراد در پی آن هستند تا به وسیله خودنمایی‌های چند روزه، خود را از دیگران برتر نشان دهند.

تحت تأثیر قرار دادن نگرش‌های شخصی

این موضوع زمانی که با یک روانشناس بالینی مطرح شد، گفت: در سال‌های اخیر، اینستاگرام به یکی از شبکه‌های اجتماعی پرکاربرد در جهان تبدیل شده است که تأثیرات عمیقی بر روی زندگی کاربران این فضا ایجاد کرده است؛ این فضا گاهی آنقدر در زندگی شخصی کاربران نفوذ کرده است که می‌تواند سبک کلی زندگی‌شان از جمله نگرش‌های شخصی در زندگی‌شان را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

مهدی صدقی ادامه داد: گرچه اینستاگرام مزیت‌های فراوانی برای رشد کسب و کارها داشته است و با تعداد کاربران بالا، مخصوصاً در ۲ سال اخیر و با توجه به شرایط کرونایی در سراسر جهان که کسب و کارها از رونق افتاده است و بیشتر مردم متمایل به خرید و فروش‌های اینترنتی دارند می‌تواند بستر مناسبی برای کاربران ایجاد کند اما نباید از بلاهایی که می‌تواند گریبان‌گیر کاربران باشد غافل شد تا آنجا که می‌تواند عوارض روحی- روانی بالایی نیز به همراه داشته باشد.

دامن زدن به مقایسه‌های اجتماعی

وی افزود: یکی از این مضرات، دامن زدن به مقایسه‌های اجتماعی است که کاربران آن گاهی ساعت‌ها خود را درگیر زندگی کسانی که قطعاً دستخوش تحریف‌های بالایی هستند و صرف هدفی که می‌خواهند به این برسند درگیر می‌کنند.

این روانشناس بالینی معتقد است: همین موضوع می‌تواند یک حس ناکافی بودن و نادرست از زندگی خود به فرد بیننده انتقال دهد؛ از ظواهر زندگی گرفته تا مسائل شخصی او که اکثراً این حس را در کاربران به وجود می‌آورد که زندگی‌شان ایده‌آل نیست و کاربر حس بدی نسبت به خود پیدا می‌کند که چرا من آنقدر خوب و کافی نیستم یا زندگی من برای من کافی نیست.

منفی بین شدن و کمبود انگیزه در زندگی

صدقی در ادامه افزود: همین مسئله باعث منفی بین شدن و کمبود انگیزه در زندگی می‌شود که می‌تواند فرد را به انزوا بکشاند و باعث کم‌رنگ شدن ارتباطات اجتماعی در سایه از بین رفتن اعتماد به نفس کاربران می‌شود که در اکثر مواقع، منجر به افسردگی و اضطراب در بین افراد می‌شود که با ایجاد اختلال، زندگی نرمال فرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

همین مسئله باعث منفی کمبود انگیزه در زندگی می‌شود که می‌تواند فرد را به انزوا بکشاند

او ادامه داد: چک کردن لایک، کامنت‌ها و تعامل‌های نه چندان مؤثر دقت زیادی از کاربران خواهد گرفت و فرد بدون اینکه متوجه باشد غرق در این دنیای خوش آب و رنگ خواهد شد؛ حال بماند تأثیر نهایی در طول روز، بسته به پاسخ‌های مثبت و منفی گرفته شده ناشی از گشتن در این فضای مجازی است.

به گفته این روانشناس بالینی، اگر شبکه‌های اجتماعی به شکلی درست مورد استفاده قرار نگیرند می‌توانند آثار مخربی بر جای بگذارند که مصرف کنندگان مواد مخدر و اکس درگیر آن‌ها هستند.

صدقی بیان کرد: نکته حائز اهمیت این است که اگر نحوه استفاده درست از این فضاها را به دست بیاوریم قطعاً حال بهتری نصیب ما خواهد شد.

وی گفت: متأسفانه افرادی که به اینستاگرام اعتیاد پیدا کرده‌اند همواره از این نگران هستند که پستی را از دست بدهند و آن‌را لایک نکنند یا بر عکس این ماجرا می‌تواند اتفاق بیفتد که برای همیشه صفحه خود را باز گذاشته و ساعت‌های طولانی درگیر این مسئله هستند که ظاهراً سندروم Fomo ( ترس از دست دادن ) با توجه به شرایط گفته شده رواج پیدا کرده است.

این روانشناس بالینی افزود: در نهایت کاربرانی که تحت تأثیر شخصیت‌های اینستاگرامی هستند باید باور کنند که زندگی واقعی آن‌ها نیز مثل من و شماست و آن‌ها هم درگیری‌های روزمره دارند اما خیلی از آن‌ها لذت‌های اصلی زندگی را در قبال درگیری‌های اینترنتی از دست می‌دهند.

لزوم افزایش آگاهی در بهره گیری از این فضاها

صدقی بیان کرد: سخن آخر اینکه تمامی این پیامدهای منفی از ماهیت این شبکه اجتماعی یا هر شبکه اجتماعی دیگری ناشی می‌شود؛ یعنی نمی‌توان گفت اینستاگرام سبب افسردگی یا اختلالات دیگر می‌شود بلکه نحوه استفاده کاربران می‌تواند زندگی اجتماعی یا شخصی ما را دستخوش پیامدهای نامناسب کنند.

نمی‌توان گفت اینستاگرام سبب افسردگی یا اختلالات دیگر می‌شود بلکه نحوه استفاده کاربران می‌تواند زندگی اجتماعی یا شخصی ما را دستخوش پیامدهای نامناسب کنند

وی در پایان گفت: هر چقدر آگاهی خود را در بهره بردن از این فضاها بالا ببریم می‌توانیم از گزند و آسیب‌های این فضاها نه تنها دور باشیم بلکه به موفقیت‌های خوبی نیز می‌توان دست یافت به خصوص در زمینه‌های معرفی کسب و کار.

سلطه ارتباطات بر تمام شئونات زندگی

یک دکترای جامعه شناسی نیز در این رابطه گفت: این موضوع قابل پیش بینی بود؛ به گونه‌ای که جامعه شناسان ارتباطات جمعی همانند مارشال مک لوهان، هارولد لاسول و دیگر جامعه شناسان فرانسوی این موضوع را مطرح کرده و به سلطه رسانه، فضای مجازی، رسانه‌های جمعی اشاره کرده و به عبارتی قرن بیستم را قرن ارتباطات نامیده بودند.

امان اله قرایی به سلطه ارتباطات بر تمام شئونات زندگی، تغییرات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، روحی و روانی اشاره کرده و افزود: ارتباطات جمعی در سال‌های گذشته تلویزیون و رادیو بود اما در حال حاضر پای فضای مجازی به زندگی افراد باز شده و بدین وسیله دیوارها را فرو ریخته است.

وی ادامه داد: امروزه دیگر در مقابل فضاهای مجازی مانعی وجود ندارد و در حال حاضر اسیر و تابع فضای مجازی هستیم به گونه‌ای که اراده را از آدمی سلب کرده است.

این دکترای جامعه شناسی معتقد است افراد تحت سلطه فضای مجازی قرار گرفته‌اند و همین موجب شده است تا افکار، اندیشه، ذهن و سبک زندگی افراد نیز تغییر یابد.

افراد تحت سلطه فضای مجازی قرار گرفته‌اند و همین موجب شده است تا افکار، اندیشه، ذهن و سبک زندگی افراد نیز تغییر یابد

قرایی مقدم گفت: افراد حتی در ایستگاه اتوبوس، مترو و حتی در درون خانه گوشی به دست بوده تا جایی که از جهان اطراف خود غافل می‌شوند چرا که مغز را تسخیر کرده است.

وی به اینکه امروزه سلب اراده بشری توسط فضاهای مجازی گفت: در حال حاضر در درون خانواده‌ها روابط موزاییکی در حال جریان است یعنی در کنار همدیگر زندگی می‌کنند اما همدیگر را درک نکرده و بی خبر هستند.

به گفته این دکترای جامعه شناسی، فضای مجازی پدید آورنده روابط موزاییکی است و افراد را از همدیگر دور کرده است و ناخواسته افراد را به سمت روابط نامشروع و … می‌کشاند.

سلطه فضای مجازی شوخی نیست

قرایی مقدم افزود: سلطه فضای مجازی شوخی نیست و امروزه خواب‌، رؤیا و آرزوهای آدمی نیز بر اساس فضای مجازی شکل می‌گیرد و نوع فرزند آوری، همسر نیز از این قاعده مستثنی نیست.

سلطه فضای مجازی شوخی نیست و امروزه خواب‌، رؤیا و آرزوهای آدمی نیز بر اساس فضای مجازی شکل می‌گیرد

وی از رواج فخرفروشی در فضاهای مجازی یاد کرده و ادامه داد: افراد با به نمایش گذاشتن میز نهار خوری، منزل و حتی غذای خود به دنبال کسب اعتبار هستند؛ پیتیریم سوروکین نیز معتقد است که مادی گرایی و حس گرایی، تعریف کننده افراد هستند.

این دکترای جامعه شناسی بیان کرد: امروزه معنویات کم‌رنگ تر شده و ارزش انسان‌ها در فضاهای مجازی بر حسب مادیات سنجیده می‌شود.

یک فضایی که ستون‌های آن بر پایه خودنمایی و اغراق بنا شده است؛ دنیایی که افراد تمام مسائل شخصی خود را در اختیار کاربران قرار می‌دهند تا از قافله چشم و هم چشمی عقب نمانند.

دنیایی که اگر به همین منوال پیش رود روابط خانوادگی را کم‌رنگ کرده و مهم‌ترین مسائل در زندگی افراد بر پایه همین خودنمایی‌ها برنامه ریزی خواهد شد که چیزی به جز سنجیده شدن ارزش انسان‌ها بر حسب مادیات نبوده و افراد با توجه به اینکه با گرایش به سمت این افکار که زندگی آنها ایده آل نیست رفته رفته زندگی زوجین را به تباهی می‌کشاند.