هیرمند رودی است که از هلمند افغانستان روان شده است. هیرمند به دریاچهٔ هامون که دریاچه ای مشترک میان افغانستان و ایران است می ریزد. هیرمند از رودهای پرآب افغانستان و آسیا به شمار می رود. هیرمند بلندترین رود میان سند و فرات به شمار می آید. هیرمند پس از مسافت 1100 کیلومتر وارد دریاچه هامون که دریاچه ای مشترک میان افغانستان و ایران است می شود.

با مسلط شدن طالبان بر افغانستان شایعاتی مبنی بر آزاد شدن حق آبه رود هیرمند در فضای مجازی دهان به دهان می چرخد.

با این حال اهالی سیستان و بلوچستان این شایعه را رد می کنند و می گویند هیچ آبی سمت این سد به سمت مزارع سیستان و بلوچستان و زابل روانه نشده است.

پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان در این زمینه می گوید: این خبر تنها یک شایعه بود و تاکنون چنین اتفاق پیش نیامده است.

ملازهی چند گمانه درباره این شایعه را مطرح می کند: ممکن است دلیل این اتفاق، باران ها و سیلاب هایی باشد که اخیرا در آن منطقه رخ داده و آنها بند کجکی را باز کرده اند تا بخشی از آبی که پشت سد کمال خان جمع شده، رها شود و اضافه این آب به سمت ایران آمده است.

این موضوع در حالی رخ می دهد که چندی پیش ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان هم درباره حقابه هیرمند موضع تندی در پیش گرفته بود تا آن جا که واکنش برخی مقامات جمهوری اسلامی را به دنبال داشت.

فداحسین مالکی، رئیس فراکسیون مرزنشینان مجلس در واکنش به سخنان سخنگوی طالبان درباره ایران حقابه رودخانه هیرمند گفت: اظهارات مجاهد درباره رودخانه هیرمند بیانگر عدم آشنایی او به قوانین بین المللی است چرا که بر اساس معاهده سال ۱۳۵۱هر دولتی که در افغانستان روی کار بیاید باید به حقابه جمهوری اسلامی ایران توجه ویژه داشته باشد.

پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان هم تاکید می کند: هنوز نمی دانیم سیاست رسمی طالبان در قبال مساله حق آبه ایران چیست زیرا آنان از مجرای رسمی هنوز چیزی اعلام نکرده اندو نمی دانیم که قرار است قرارداد قبلی اجرا شود و سهم ایران هم داده شود یا نه.

این کارشناس مسائل افغانستان گفته بود: افغان ها در هیچ برهه زمانی به قرارداد حق آبه پایبند نبودند و مشکلات کم آبی در سیستان و بلوچستان هم ناشی از عدم اجرای همین قرارداد است و حالا با قدرت گرفتن طالبان در افغانستان ممکن است اوضاع بدتر هم شود.

چرا طالبان به آب نیاز جدی دارند؟

مزارع گسترده خشخاش یکی از دلایلی است که باعث می شود طالبان به آب نیاز داشته باشند. تولید مواد مخدر، یکی از منابع منبع درآمد طالبان بوده و با این که آن ها اعلام کردند که اجازه تولید مواد مخدر در افغانستان را نمی دهند، در فاصله سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰، حدود ۸۳ درصد از تمام تریاک تولید شده در جهان در خاک افغانستان کشت شده است و متوقف شدن این فرآیند در افغانستان تقریبا غیرممکن است.

گفتنی است در دهه پنجاه قراردادی درباره رود هیرمند در کابل منعقد شد که براساس آن قرار بود، ۲۶ مترمکعب آب در ثانیه حقابه ایران باشد و افغان ها هم آن را پذیرفتند اما بعد از کودتا و جنگ های داخلی و خارجی در افغانستان آن قرارداد انجام نشد و حکومت های افغانستان هم از انجام کامل آن قرارداد سر باز زدند.

اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین افغانستان هم اخیرا اعلام کرده بود که با افتتاح سد کمال خان، کشورش از این پس در مقابل نفت به ایران آب می دهد.