اولین روز بهمن ماه نقطه شروع آموزش حضوری در چند ماه اخیر بود. براساس دستور وزیر آموزش و پرورش قرار شد تا مدارس فعالیت خود را به‌صورت حضوری پیگیری کنند. با اوج گرفتن سویه جدید کرونا(اومیکرون) شاهد بودیم که نمایندگان مجلس برای 2روز حکم به تعطیلی خانه ملت دادند. از سوی دیگر سفر‌های استانی هیأت دولت و سران قوا به‌مدت دو هفته لغو شد اما هنوز تصمیمی در مورد فعالیت مدارس گرفته نشده است.هر چند که بعداز ظهر روز گذشته، استاندار تهران از غیرحضوری شدن مدارس مقطع ابتدایی استان تهران و تعطیلی مهدهای کودک به مدت یک هفته خبر داد، با این حال هنوز تکلیف سایر مقاطع تحصیلی مشخص نیست. به گفته محسن منصوری که رییس ستاد مدیریت و مقابله با بیماری کرونای استان تهران هم است، غیرحضوری شدن مدارس در مقطع اول ابتدایی و تعطیلی مهدهای کودک، از امروز، چهارشنبه 13 بهمن به مدت یک هفته اعمال می‌شود. همه اینها در شرایطی است که موارد ابتلا به اومیکرون، با جهشی بی‌سابقه درچند روز گذشته، شدت گرفته و کلاس‌های درس به عنوان یکی از مکان‌های پرخطر در سرایت بیشتر این ویروس، جز در مقطع ابتدایی، برقرار است.

آمار یک هفته اخیر کرونا نشان می‌دهد که میزان ابتلا با جهشی عجیب روبه‌رو شده است. از زمان شیوع اومیکرون در ایران -که اواخر آذر ماه بود- موارد شناسایی 30برابر شده است و طی یک هفته اخیر شناسایی روزانه بیماران از 11هزار نفر به بیش از 35هزار نفر رسیده است. آمار به درستی وخامت شرایط را نشان می‌دهند اما هنوز تصمیم مشخصی متناسب با شرایط جدید مطرح نشده است. ناهماهنگی درباره فعالیت مدارس آنجا نمایان می‌شود که سخنگوی ستاد ملی کرونا با انتشار توییتی خبر از اختیار استانداری‌ها برای تعطیلی مدارس داده بود و براساس گفته او «استانداران و ستادهای استانی مقابله با بیماری کرونا، می‌توانند براساس رنگبندی و شرایط خاص محلی، درباره حضوری و یا غیرحضوری بودن مدارس و مراکز آموزش عالی تصمیم‌گیری کنند.» اما وزیر کشور درباره بازگشایی یا تعطیلی مدارس و چگونگی اعطای اختیارات به استانداران نظر دیگری داشت و روز گذشته-12بهمن- اعلام کرد: « به استانداران این اختیار داده شد که اگر درمدرسه‌ای یک بیمار پیدا شد، آن فرد نباید حضور داشته باشد. اگر تعداد بیماران در مدرسه زیاد باشد، تصمیم می‌گیرند آن مدرسه تعطیل شود. اما به استانداران برای تعطیلی همه مدارس اختیاری داده نشده است.» وزیر کشور همچنین در حاشیه جلسه قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا تأکید کرد که وضعیت آموزش حضوری در مدارس و محدودیت‌های احتمالی برای ترددها، فعلا بدون تغییر باقی می‌ماند.

حضور دانش‌آموزان با علائم کرونا در کلاس درس

حضوری بودن مدارس با توجه به شرایط هفته‌های اخیر و گسترش سویه جدید کرونا شرایط را برای والدین، دانش‌آموزان و معلم‌ها سخت کرده است. محمدرضا نیک نژاد، عضو کانون صنفی معلمان تهران در گفت‌وگو با همشهری از شرایط پیچیده مدارس در روزهای پیک کرونا صحبت کرد. براساس گفته او «شنیده‌ها از مدارس مختلف نشان می‌دهد که برخی از دانش‌آموزان با وجود داشتن علائم کرونا به مدارس مراجعه می‌کنند. یکی از همکارانم در فضای مجازی به این موضوع اشاره کرده و نوشته بود که دانش‌آموزی با وجود علائم شدید کرونا در کلاس حاضر شد و زمانی که از او سؤال شد که چرا به مدرسه آمده است، پاسخ داد چون مدارس باز هستند، والدینش به او اجازه نداده بودند که از مدرسه غیبت کند، از نظر این والدین، فرزندنشان دچار یک سرماخوردگی ساده شده بود. چنین اتفاقی وحشتناک است و متأسفانه در مدارس مختلف تکرار می‌شود.» این معلم معتقد است که پدر و مادرها نگران هستند، مبادا فرزندنشان از آموزش جا بمانند و به‌دلیل غیبت در مدرسه دچار مشکل شوند به همین دلیل برخی از والدین با وجود شرایط خطرناک به مدرسه رفتن فرزندانشان اصرار دارند.

آموزش حضوری و غیرحضوری نیم‌بند

او از تجربه چند هفته اخیر خود در مدرسه صحبت کرد و گفت:« در هر کلاسی شاهد حضور متفاوت دانش‌آموزان هستیم بعضی از کلاس‌ها با حضور حداکثری دانش‌آموزان برگزار می‌شود و کلاس‌هایی هم داشته‌‌ام که هیچ دانش‌آموزی در کلاس حاضر نبود. برخی از شاگردان همکارانم با یکدیگر هماهنگ می‌کنند و در کلاس حاضر نمی‌شوند. چنین اتفاقی موجب اعتراض معلم‌ها می‌شود چرا که آنها معتقد هستند که یا باید همه دانش‌آموزان وادار به حضور در مدرسه شوند یا همه در خانه بمانند و از طریق آموزش مجازی درس‌ها ارائه شود.» از نظر نیک نژاد، چنین آشفتگی در رابطه با حضور دانش‌آموزان موجب می‌شود که آموزش حضوری و مجازی به بدترین شیوه اجرا شود:« در شرایط فعلی، نه می‌توان به شکل مناسبی آموزش غیرحضوری را اجرا کرد، نه آموزش حضوری. در واقع هر دو شیوه در اجرا با مشکل روبه‌رو هستند. هر چند سلامتی دانش‌آموزان در اولویت است اما باید بگوییم که این وضعیت از نظر آموزشی هم آسیب جدی به سیستم وارد کرده است.» تجربه جهانی به ما می‌گوید که کشورهای مختلف در زمان اوج گرفتن کرونا، محدودیت‌های مختلفی را برای فعالیت مدارس اعمال و مدارس را به شکل مقطعی تعطیل کردند اما مدارس پس از عبور از پیک کرونا به شرایط عادی برگشتند. کشورها تلاش کردند تا با تکیه بر این شیوه از تعطیلی طولانی مدت مدارس جلوگیری کنند. این عضو کانون صنفی معلمان تهران با اشاره به این نکات پیشنهاد داد:« زمانی که کرونا آرام گرفته بود، ‌مدارس بنا بر دستور مقامات باز شدند و ما هم در کلاس حاضر شدیم. در آن زمان معلم و دانش‌آموز از شرایط راضی بودند اما الان که ما شاهد اوج گرفتن کرونا هستیم، بهتر است که به شکل مقطعی دستور تعطیلی مدارس صادر شود و پس از عبور از پیک کرونا، دوباره مدارس به شرایط عادی برگردند. به‌عبارت دیگر بهتر است که دستورالعمل درباره بازگشایی مدارس منعطف با شرایط کرونا باشد.»

نگرانی از افزایش ابتلای دانش‌آموزان

نیم نگاهی به گزارش‌های منتشر شده از سوی وزارت بهداشت درباره میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی، نشان‌دهنده این واقعیت است که مدارس در رتبه چهارم اخطارهای کرونایی قرار دارند، نکته‌ای که نیک‌نژاد با اشاره به افزایش درگیری دانش‌آموزان با کرونا، بر آن صحه می‌گذارند. براساس گفته این معلم، هم‌اکنون بسیاری از معلم‌ها معتقد هستند که با توجه به شرایط کنونی کرونا، مدارس باید به شکل غیرحضوری فعالیت خود را ادامه بدهند:« واقعیت این است که گزارش‌هایی که از مدارس مختلف به‌دست ما می‌رسد نشان می‌دهد در هفته‌های اخیر تعداد بالایی از دانش‌آموزان با کرونا درگیر شده‌اند.» روز گذشته- 12بهمن- گودرز کریمی‌فر، مدیرکل رفاه و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایلنا اعلام کرد که جبران هزینه بستری تمام دانش‌آموزان کرونایی تا سقف ۱۰ میلیون تومان در سراسر کشور (مشروط به بستری در بیمارستان) است و این هزینه بستری برای دانش‌آموزان بلاعوض خواهد بود. اعلام این خبر با توجه به تأکید آموزش و پرورش برای آموزش حضوری، انتقادهایی به همراه آورد. نیک نژاد در این رابطه توضیح داد:«این موضوع کاملا بی‌معنا است، چراکه مسئولان آموزش و پرورش باید بر آموزش حضوری در این شرایط اصرار کنند اما در مقابل به خانواده‌ها بگویند که اگر فرزندتان بیمار شد، ما هزینه بیماری را پرداخت می‌کنیم؟ چه تضمینی وجود دارد که آن دانش‌آموز دچار آسیب‌های جدی نشود؟ بخش دیگر ماجرا که پنهان می‌ماند این است که تجربه نشان می‌دهد، پرداخت این هزینه‌ها در حد حرف باقی می‌ماند.» براساس گفته این معلم، 2نگاه درباره این ایده مسئولان آموزش و پرورش وجود دارد:« اول اینکه تلاش شد تا از این طریق به والدین آرامش کاذب داده شود که درصورت ابتلای فرزندشان از حمایت مالی برخوردار هستند، نگاهی که از اساس باطل است. دوم اینکه از نظر بسیاری این ایده به محلی برای کسب درآمد آموزش و پرورش تبدیل خواهد شد. در واقع این موضوع را مطرح کردند تا بتوانند حق بیمه را با جدیت بیشتری دریافت و برای حل مشکلات دیگر استفاده کنند.»

مشکلی به نام تهویه هوا

تهویه کلاس‌های درس در فصل سرما موضوع دیگری است که در این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نیک نژاد در این رابطه از تجربه کلاس‌های درس خود گفت: «این مشکل در این فصل به هیچ وجه قابل حل نیست به‌عنوان مثال بنده در کلاس‌های درس از دانش‌آموزان درخواست می‌کنم که برای دقایقی پنجره‌ها را باز کنیم تا هوای تازه جریان داشته باشد اما به‌دلیل سرد بودن هوا بیشتر از چند لحظه نمی‌توان پنجره‌ها را باز کرد. این موضوع شاید اتفاق ساده‌ای به‌نظر برسد اما مسئله‌ای جدی است. فضای بسته و بدون تهویه احتمال ابتلا به کرونا را تشدید می‌کند.» مرور اظهارنظر مسئولان درباره فعالیت مدارس با توجه به شرایط جدید کرونا این واقعیت را عیان می‌کند که هنوز دستورالعملی منعطف با تغییرات ابتلا و فوتی‌های کرونا در برابر والدین، دانش‌آموزان و معلم‎ها وجود ندارد.