محمد توکلی، انصاف نیوز: روزهای گرامیداشت پیروزی انقلاب ۵۷ بهانهای شد برای پرسش از چرایی و چگونگی انقلاب و بررسی این سوال که «آیا مردم از انقلاب پشیمان هستند؟»
انصاف نیوز در گزارش میدانی پیشِ رو از مردم پنج استان خراسان رضوی، خوزستان، تهران، آذربایجان شرقی و اصفهان دربارهی انقلاب سال ۱۳۵۷، تاثیر آن بر وضعیت امروز و دیدگاه جامعه در این روزها دربارهی آنچه در آن روزها گذشت پرسیده است که میتوانید در ادامه بخوانید. با این توضیح که گفتههای مردم در این گزارش به دلیل الزامات انتشار در رسانه اندکی ویرایش شده است.
حمید، ۶۰ ساله، که شغلش صافکاری و نقاشی اتوموبیل در تهران است دربارهی انقلاب میگوید: «اگر انقلاب نمیکردند هم ما همین وضعیت را داشتیم. چیز زیادی برای امثال ما تغییر نکرده است و همان زندگی که قبل از ۵۷ داشتیم الان هم داریم؛ همان مشکلات و گرانیها، بیشترهم شده، فقط آنها کراوات داشتند و اینها ندارند وگرنه چیز دیگری عوض نشده».
ابراهیم، ۳۱ ساله، که متصدی داروخانه در مشهد است گفت: «معلوم است که اگر انقلاب نمیشد وضعیت خیلی بدتر از امروز بود، آن زمان ما اختیاری از خودمان نداشتیم و اصلا مردم عادی را آدم حساب نمیکردند. حتی خودشان هم اختیاری نداشتند و گوش به فرمان خارج از کشور بودند. الان دستکم تحت تاثیر خارج نیستند و اگر مشکلاتی هم هست حداقل ایران حفظ شده است. اگر انقلاب نبود یا در جنگ شکست خورده بودیم وضعیت خیلی بدتر از امروز میشد. ناشکری است اگر بگوییم پشیمان هستیم».
جعفر، ۵۳ ساله که به گفتهی خودش از ۱۳ سالگی نانواست و در تبریز زندگی میکند، میگوید: «مردم از انقلاب پشیمان نیستند چون واقعا از مسئولان آن سالها دلِ خوشی نداشتند اما از این آقایانی که امروز هستند هم راضی نیستند و اصلا دوستشان ندارند. اینکه هر چند وقت یک بار اعتراضی میشود یعنی اینکه از اینها هم ناراضی هستند. این اعتراض به خاطر انقلاب نیست و اگر میتوانستند باز هم انقلاب میکردند تا اینها بروند».
امین، ۲۱ ساله که در دانشگاه صنعتی اصفهان مشغول تحصیل است معتقد است که مردم از انقلاب سال ۵۷ پشیمان هستند چون «مسئولان به قول و قرارشان عمل نکردند»، او میگوید: «مردم پشیمان شدهاند چون میبینند هر ایرادی که به شاه گرفته میشد امروز هم وجود دارد. قول و قراری که آن روزها با مردم گذاشته شد اصلا عمل نشد و هر چند سال گذشت نه برادری و برابری اول انقلاب را عمل کردند نه آزادی را؛ مردم حرفهای آن روزها و امروز را مقایسه میکنند و پشیمان میشوند».
ریحانه، ۳۸ ساله که فارغالتحصیل دانشگاه جندیشاپور اهواز است میگوید: «من فکر نمیکنم مردم از انقلاب پشیمان شده باشند؛ دلیل حرفی که میزنم هم این است که وقتی امروز را با رژیم شاه مقایسه میکنند میبینند که آن زمان استبداد بود و مردم حق اظهارنظر و شرکت در انتخابات را نداشتند اما امروز هر کسی هر چیزی دلش میخواهد در فضای مجازی میگوید و هر سال هم یک انتخابات برگزار میشود که مردم رای دهند و مسئولان را عوض کنند».
رسول، ۲۱ ساله و دانشجوی دانشگاه آزاد که در تهران زندگی میکند معتقد است که «امروز هم باید انقلاب کرد»، او در پاسخ به این سوال که «آیا مردم از انقلاب پشیمان هستند؟» میگوید: «اگر منظورتان سال ۵۷ است نمیدانم اما باید امروز هم انقلاب کرد، وقتی مسئولان صدای مردم را نمیشنوند و با هر اعتراضی برخوردهای تند میکنند باید انقلاب کرد. من که در دوم خرداد نبودم اما میگویند از آن زمان دارند اصلاحات میکنند، اما نتیجهاش برای منِ دانشجو کجاست؟ من فکر میکنم باید باز هم انقلاب کرد».
یک استاد دانشگاه در اهواز که تمایلی به معرفی خود ندارد میگوید: «مسئلهی امروز ما انقلاب نیست که بگوییم مردم پشیمان شدهاند یا نه، بلکه موضوع اصلی این است که نظام سیاسی که پس از انقلاب بر سر کار آمد به درستی انتخاب نشد و اشکالات و تناقضات موجود در قانون اساسی نیز دقیقا به همین دلیل به وجود آمده است. ریشهی بسیاری از مشکلات امروز به همین موضوع بازمیگردد که اصطلاحا مردم میدانستند چه نمیخواهند اما نمیدانستند چه میخواهند، حتی رهبران انقلاب هم نمیدانستند که پس از انقلاب باید چه کار کرد و به همین دلیل این وضعیت به وجود آمده است».
میثم سالاری، ۶۶ ساله، که چهل سال است در مشهد مشغول طبابت است میگوید: «من از انقلاب پشیمان نیستم اما مردم را نمیدانم. خودم در آن سالها که دانشجو بودم در تظاهراتها مشارکت فعال داشتم و هیچگاه از آنچه انجام دادم پشیمان نبودهام اما اینکه نظر مردم دربارهی کاری که ما در آن سالها کردیم چه باشد را نمیدانم. اما معتقدم اگر آنچه بر ما در آن سالها گذشت به درستی برای مردم بیان شود آنها هم از انقلاب پشیمان نخواهند بود».
مریم، ۲۹ ساله که بهعنوان پرستاری در بیمارستانی در مشهد مشغول فعالیت است میگوید: «فکر نمیکنم بیشتر مردم از انقلاب پشیمان باشند، شاید از وضعیت اقتصادی این چند سال گلایه و شکایت داشته باشند اما تظاهراتها یا تشییع سردار سلیمانی و شهدا نشان میدهد که مردم از انقلاب و کلیت نظام ناراضی نیستند».
ناصر، رانندهی اتوبوس بین شهری که ۵۰ ساله و اهل مشهد است در پاسخ به این سوال خبرنگار انصاف نیوز که «آیا مردم از انقلاب پشیمان هستند؟» میگوید: «چه میدانم آقا! آن زمان هر چه بود تمام شد، بنویسید امروز را درست کنند که مردم برای یک لقمه نان باید به هر کاری دست بزنند».
معصومه، ۳۲ ساله و خانهدار که در تبریز زندگی میکند میگوید: «حال و روز ما که در این چند سال اصلا خوب نبوده ولی انقلاب نکردیم و اصلا به خیابان هم نرفتیم، حتما در آن سالها وضعیت مردم بدتر بوده که از صبح تا شب به خیابان میرفتند و تظاهرات کردند تا انقلاب شد».
عبدالله، ۴۱ ساله که عضو دهیاری یکی از روستاهای خراسان رضوی است میگوید: «اگر مسئولان کشور انقلابی باشند و با افرادی که دنبال فساد و رانت هستند واقعا برخورد جدی کنند هیچ کس از انقلاب پشیمان نمیشود اما اگر مسئولان فامیلبازی کنند و به جای اینکه مشکلات مردم را حل کنند و به فکر خودشان و نزدیکانشان باشند مردم هم کم کم از انقلاب پشیمان میشوند همانطور که در این سالها این اتفاق افتاده است».
محسن، ۳۹ ساله که طلبهی حوزهی علمیه قم بوده و برای زیارت به مشهد آمده است، میگوید: «من آماری از اینکه مردم پشیمان باشند جایی ندیدم اما اگر فرض کنیم که چنین باشد هم مقصر این موضوع دولتهای لیبرالی هستند که در این چهل سال بر سر کار بودند و آنها باید جوابگوی این مسئله باشند وگرنه مردم که رهبرشان و نظامشان را دوست دارند و خودشان این نظام را برپا کردهاند. اگر این علاقه مردم به امام خمینی نبود اصلا این انقلاب به جایی نمیرسید».
یاسین، دانشآموز ۱۶ ساله از اصفهان در پاسخ به اینکه «آیا از نگاه او بهعنوان یک نوجوان که در آن سالها نبوده است جامعهی امروز از انقلاب۵۷ پشیمان است؟» میگوید: «بله، پشیمان هستند، همه میگویند وضعیت قبل از انقلاب بهتر بود».
مجتبی، ۳۷ ساله از تهران که به گفتهی خودش پنج سال است که از کارخانهای «تعدیل نیرو» شده و به دنبال «شغلی آبرومند» میگردد، میگوید: «شما به این تظاهراتها نگاه کنید؛ اگر پشیمان نبودند میگفتند «رضا شاه، روحت شاد»؟! پشیمان شدهاند که این شعار را میدهند و دوست دارند به قبل از انقلاب برگردند».
ساره، نویسندهای ۴۰ ساله که در اصفهان زندگی میکند میگوید: «مردم همیشه از گذشتهی خودشان پشیمان هستند و این موضوع بیشتر از آنکه مسئلهای سیاسی باشد یک موضوع روانی تلقی میشود. تفاوتی ندارد که در زندگی شخصی باشد یا در ماجرایی مثل انقلاب، بیشتر مردم در هر حالتی از آنچه در گذشته اتفاق افتاده پشیمان هستند، حتی اگر اتفاق بدی هم نباشد. بنابراین اگر در یک حالت فرضی بار دیگر انقلاب شود و ۴۰ سال پس از آن انقلاب خبرنگاری این سوال را از مردم بپرسد باز هم مردم از این انقلاب دومی هم پشیمان خواهند بود».
مراد صمدی، ۴۶ ساله که عضو هیئت علمی دانشگاهی در تهران است در پاسخ به پرسش طرحشده میگوید: «چنین پرسشی چه مشکلی از امروزِ مردم ایران رفع میکند؟! به جای چنین پرسشهایی باید به این فکر کنیم که برای حل مشکلات امروز چه باید کرد. اینکه مردم از اتفاقی در بیش از ۴۰ سال قبل پشیمان هستند یا نیستند چه اهمیتی در روزگارِ اکنون دارد؟».
ادریس کلامی، ۵۱ ساله که در اهواز میوهفروش است میگوید: «من در آن زمان کمتر از ده سال سن داشتم و چیز زیادی یادم نمیآید اما این را مطمئنم که آن جمعیت عظیم بهخاطر امام خمینی بیرون میآمد و هنوز هم مردم به او علاقه دارند. اگر امام نبود کشور بعد از انقلاب دوام نمیآورد و صدام ایران را اشغال کرده بود».
یاشار، ۲۵ ساله که در اصفهان رانندهی تاکسی است میگوید: «اگر من بودم و با تجربهی امروز که دیدم بعد از انقلاب چه شد و این مسئولان کشور چه کارهایی کردند انقلاب نمیکردم. نه اینکه آن زمان وضعیت خوبی بوده باشد اما حداقل این بود که کسی ادعای دین و پیغمبر و امام علی را نداشت و تکلیف همه چیز معلوم بود».
رحیم، رفتگری ۵۶ ساله در تهران میگوید: «اگر این مسئولان نبودند مردم هم پشیمان نمیشدند اما با این وضع از انتخاب این مسئولان پشیمان هستند».
[عبدالله صامتی، صدرا جمشیدیان، شروین و شیرین شیرانی در تهیهی این گزارش میدانی کمک کردهاند]
دیدگاههای چند چهرهی سیاسی با گرایشهای فکری مختلف را دربارهی انقلاب ۵۷ در ادامه میخوانید: