تغییر ساعت تابستانی یا صرفهجویی در زمان نور روز، به تغییر ساعت در منطقههای زمانی گفته میشود که باعث طولانیتر شدن روز و کوتاهتر شدن آن در صبح میشود. بهتازگی بار دیگر لغو طرح «تغییر ساعت» در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است.
تاریخچه تغییر ساعت تابستانی به فرانسه در سال ۱۷۸۴ بازمیگردد. این ایده در آن سال مطرح شد اما بهطور رسمی اجرا نشد و فقط از مردم خواستند که صبحها یک ساعت زودتر از خواب بیدار شوند. این ایده سال ۱۹۰۷ در انگلستان هم مطرح شد اما تغییر ساعت رسمی در سال ۱۹۱۶ در آلمان بهطور رسمی انجام شد. بعدها برخی دیگر از کشورها مانند آمریکا (۱۹۱۸)، بریتانیا و چند کشور اروپایی دیگر از این طرح استقبال کردند. این روش موجب صرفهجویی در انرژی در زمان جنگ جهانی اول شد. در حال حاضر بیشتر کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی، بخشهایی از آسیا، بخشهایی آمریکای جنوبی و اقیانوسیه ساعات رسمی مناطقشان را تغییر میدهند.
از طرفی مدتی است در برخی از کشورها بحث بر سر این که «تغییر ساعت» روی سلامت افراد اثر منفی میگذارد افزایش یافته است و به فکر لغو این طرح افتادهاند. همچنین تعدادی از کشورها این طرح را پس از سالها اجرا لغو کردهاند. از برخی از این کشورها میتوان به آرژانتین، ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، برزیل، مصر، گرجستان، هنگکنگ، عراق، قزاقستان، روسیه، سودان، ترکیه اشاره کرد. اما تغییر ساعت چه فواید و مضراتی دارد؟
فواید تغییر ساعت رسمی
۱. طولانیتر شدن روز و ایمنی
هر چه ساعات روز بیشتر باشد، راننده ها بهتر رانندگی میکند و نرخ تصادفها کمتر میشود. همچنین خطر تصادم با عابر پیاده به مراتب کاهش مییابد.
محققان در بررسیهای خود متوجه شدند سرقت پس از تغییر ساعت در بهار بهطور کلی ۷درصد کاهش نشان میدهد که این کاهش حتی در غروب تا ۲۷درصد بوده است. آنها میگویند، «بیشتر جرایم خیابانی، غروبها و بین ساعات ۵ تا ۸ شب رخ میدهند. وقتی در این ساعات خاص که جرایم زیاد است نور بیشتری باشد، رهگذران خطرات احتمالی را بهتر مشاهده کرده و افراد خاطی را شناسایی میکنند.
همچنین نور روز باعث میشود افرادی که بعد از کار در فضای آزاد ورزش میکنند، از نور طبیعی بیشتری بهرهمند شوند. یا کودکان عصرها موقع بازی خارج از خانه ایمنی بیشتری داشته باشند.
۲. بهبود اقتصاد
طولانی بودن طول روز باعث میشود مردم بعد از کار بتوانند راحتتر به فروشگاهها رفته و خرید کنند. خرید بیشتر موجب بهتر شدن اوضاع اقتصادی میشود. حتی متخصصان باشگاه گلفبازی آمریکا مدعی شدند که افزایش طول روز به آنها کمک کرده تا فقط در یک ماه، از ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار سود داشته باشند. زیرا گلفبازها زمان بیشتری برای بازی داشتند. بخشهای مختلف اقتصادی کشورها با تغییر ساعت رسمی به سودهای بیشتری دست مییابند. در بررسی برخی از ایالتهای آمریکا که طرح تغییر ساعت رسمی را اجرا نمیکنند، مانند آریزونا، مشخص شد فروشگاههای این ایالتها ۳.۵درصد کمتر از ایالتهای دیگر فروش داشتند.
۳. حفظ سبک زندگی فعال
وقتی روز طولانیتر شود، مردم بعد از کار بیشتر به انجام دادن فعالیتهای خارج از خانه تمایل نشان میدهند. آنها از تفریح در فضای باز بیشتر لذت میبرند و کمتر جلوی تلویزیون مینشینند. بدینترتیب سبک زندگی فعالتری خواهند داشت و در نتیجه جسم و روحشان سالمتر خواهد بود.