طراحی شهرها باید به گونه ای باشد که همه مردم با هر جنسیتی و در هر گروه سنی باید بتوانند از فضای آن استفاده کنند. در مورد زنان این قضیه اهمیت دوچندانی پیدا می کند. شبکه حمل و نقل، نور شهری، خیابان ها و... باید به قدری ایمن و کارآمد باشد که زنان بدون هیچگونه دلهره بتوانند در آن راحت تردد داشته باشند.
زنان شورای شهر ششم ، خود را مبرا از پاسخگویی و رسیدگی به موضوعات روز که در شهر رخ می دهد می دانند. این در حالی است که در شورای شهر، از کمیسیون های مختلفی تشکیل شده است که در آن اعضا، به فراخور تجربیاتشان عضو شده اند. این مهم الزامی ایجاد می کند تا به جزء به جزء مسائل شهری ورود داشته باشند و حتی برای دستگاه های مرتبط با آن موضوع، راهکار ارائه دهند
برنامه های زنان شورای شهر برای زنان در دوران پساکرونا کجاست؟
در این راستا، علی نوذرپور ، کارشناس شهری و شهردار سابق منطقه 22، در گفت و گو با رکنا در ابتدا گفت: شورای شهر تهران، بعد از دوران کرونا ، می بایست برنامه هایی جهت شادی مردم، شادمان سازی فضاها و رفع کمبودهای ایجاد شده اقداماتی انجام می داد. بیشترین صدمه ناشی از دوران کرونا نیز متوجه زنان بود؛ ولی زنان شورا در این راستا، کار مثبتی انجام ندادند.
2 نفر از زنان شورای شهر، اصلا تخصص مرتبط با حوزه شهری ندارند
در ادامه علی نوذرپور با اشاره به اینکه از بین چهار نفر خانمی که در دوره کنونی شورای شهر تهران حضور دارند، فقط دو نفر از آن ها در حوزه شهرداری و مدیریت شهری، تجربه کاری داشتند و مابقی به دلیل عدم آشنایی با باطن شهرداری و قوانین و مقررات حاکم بر آن، نقاط ضعف جدی دارند، گفت: کسی که با قوانین و مقررات آشنا نیست، قطعا در انجام وظیفه نیز دچار مشکل می شود. همچنین این دو عضو، صلاحیت های مرتبط با حوزه مدیریت شهری از جمله تحصیلات و تخصص های مرتبط را نیز کسب نکردند.
شعار شهرداری تهران، بیشتر سیاسی است تا اینکه به حوزه شهری بپردازد
وی با تاکید بر اینکه شعار این دوره مدیریت شهری، تهران ام القری جهان اسلام است، گفت: این شعار هیچ ارتباطی با فعالیت ها و ماموریت های شهرداری ندارد و یک ایدئولوژیک است. با توجه به این شعار، باید منتظر عملکردهای سیاسی باشیم تا عملکردهای مربوط به حوزه شهرداری!
شهردار سابق منطقه 22 تهران در ادامه گفت: حتی در حوزه فرهنگی-اجتماعی نیز برای بانوان، سالمندان و کودکان اقدام قابل تعریفی انجام نشده است.
بعد از حادثه ای که برای مهسا امینی رخ داد، اعضای شورای شهر واکنشی نشان ندادند
او در ادامه گفت: در واقع، شهرداری دستگاهی است که تنظیم مسائل شهر بر عهده آن است. اگر کار کارشناسی، برای زنان در حوزه های فرهنگی-اجتماعی به درستی صورت می گرفت، اکنون می توانستند مشکلاتی زنان در مواجهه با گشت ارشاد دارند را حل کنند. چرا بانوان عضو شورای شهر هیچ وقت به این موضوعات ورود نکردند؟ گشت ارشاد، با فرهنگ در ارتباط است. اعضای شورا می توانند به راحتی در این مورد اظهار نظر کنند و حتی اعلام آمادگی کنند که به جای پلیس، متولی انجام این کار شوند. چطور شورای شهر تهران می تواند در تمام مسائل دینی و مذهبی ورود کند؛ ولی به مقوله پوشش بانوان کاری نداشته باشد؟ چرا زنان شورای شهر، تا کنون پای صحبت بانوان تهرانی ننشسته اند؟
وی افزود: حالا هم که این حادثه برای خانم مهسا امینی رخ داده است هیچ موضعی نشان نمی دهند؛ با وجود اینکه این حادثه در شهر تهران رخ داده است. اگر یک ورود عاطفی انجام می شد، می توانست تاثیر گذار باشد و بخشی از افکار عمومی را با خودشان همراه کنند.
چرا جامعه ما مردانه شده است؟
در ادامه گفت و گو، علی نوذرپور با اشاره به اینکه زنان ایرانی، بعد از انقلاب اسلامی، به واسطه رشد سریع تحصیلات در مقاطع مختلف، از آقایان پیشی بگیرند، گفت: وقتی بانوان از نظر سطح تحصیلات و تخصص با آقایان برابری می کنند؛ یعنی اینکه منزلت اجتماعی آن ها ارتقا پیدا کرده است. متناسب با رشد منزلت اجتماعی، باید موقعیت اجتماعی نیز رشد کند. نمی شود که زنان منزلت بالا داشته باشند ولی موقعیت اجتماعی نه!
او در تبیین گفته هایش افزود: آیا به تناسب زنان شاغل در کشور، زنان مدیر هم داریم؟ اگر نه، این مهم بحران زاست. در این راستا، تعداد زنان عضو شورای شهر تهران از زمان تاسیس، کمتر از 10 درصد کل اعضا بوده (یعنی 3 نفر)، در حالی که در دوره پنجم این تعداد به 6 نفر رسید؛ با این وجود در این دوره، این تعداد به 4 نفر تنزل یافت. حتی در شورای شهر، که در زمره نهادهای سیاست گذاری محلی است نتوانستیم برای بانوان، به اندازه منزلت اجتماعی، موقعیت اجتماعی ایجاد کنیم.
نوذرپور در ادامه از تاریخچه مردانه شدن شهر تهران سخن گفت و افزود: کشور ما به لحاظ مدیریت سنتی، کاملا مردانه است و فعالیت زنان در آن کمتر دیده می شود. در قانون بلدیه که در سال 1286 به تصویب مجلس شورای ملی رسید، به این موضوع اشاره شده بود که زنان، در کنار مجرمانی که مرتکب قتل و سرقت شده بودند، ورشکستگان و... حق رأی نداشته اند. همین شیوه در انجمن های ایالتی و ولایتی نیز اجرایی شده بوده و زنان از حق انتخاب محروم بودند. بعد از آن، برای نخستین بار به زنان در سال 1334 حق رأی برای انتخابات انجمن شهر داده شد. به هر حال عدم حضور زنان در مدیریت و برنامه ریزی طی این دهه ها، منجر شد که شهر، مرد ساخته باشد. اگر هم اخیرا حضوری وجود داشته، خیلی محدود بوده است. این مهم منجر به این می شود که در شهر نسبت به نیازهای زنان توجهی نشود.
علی نوذرپور در ادامه گفت: در کشورهای پیشرفته دنیا، زنان به همان میزان که سهم در اشتغال دارند، در مدیریت نیز سهیم هستند؛ برای مثال در استرالیا سهم زنان در کل اشتغال 41/9 و در مدیریت 40/9 درصد است. همچنین در کانادا نیز 45 درصد نیروی کار شاغلان و 40 درصد مدیران را زنان تشکیل می دهند. هر چه این عددها به یکدیگر نزدیک تر باشند؛ یعنی برابری بین زن و مرد بیشتر برقرار است. زنان ایرانی، در موقعیت های تحصیلی هم توانستند از مردان پیشی بگیرند؛ لذا وقتی که سرمایه انسانی زنان افزایش پیدا کرده باید در موقعیت های مناسب و تاثیرگذار هم قرار گیرند. با این تفاسیر می توان گفت هم تعداد زنان در شورا و هم تعداد مدیران زن در شهرداری کم است.
شهردار سابق منطقه 22 تهران در ادامه گفت: زنان عضو شورای شهر ششم، باید این مهم را پیگیری می کردند که چرا تعداد زنان مدیر، در این دوره کاهش پیدا کرده است. همچنین اولین چیزی که در این دوره از شورای شهر دیده نمی شود وجود یک برنامه منسجم و مشخص است. وقتی برنامه وجود نداشته باشد، زنان عضو شورا نیز برنامه نخواهند داشت و در واقع نمی دانند باید چه چیزی را دنبال کنند. آنها همچنین باید از ظرفیت افراد دوره های قبل نیز بهره مند شوند، با آنها گفت و گو کنند و بدانند گذشتگان به دنبال چه چیزی بودند و برنامه های دوره های قبل را نیمه کاره رها نکنند.
این کارشناس حوزه شهری در ادامه افزود: همچنین باید کاری شود که بانوان عضو شورا بر اساس قانون و اختیاراتی که دارند به بررسی کمبودها، نیازها و نارسایی های اجتماعی و اقتصادی شهروندان بپردازند و راه حل های کاربردی برای برنامه ریزی به دستگاه های ذیربط ارائه دهند. از سویی دیگر، بر اساس قانون شوراها، اعضا باید برنامه حضور و مشارکت بانوان را در انجام خدمات اجتماعی، عمرانی، رفاهی و فرهنگی تسهیل می کردند.
علی نوذرپور در ادامه گفت: همچنین در قانون شوراها نیز ذکر شده است که در خصوص تشکیل انجمن ها و نهادهای اجتماعی، امدادی و ارشادی اقدامات لازم را انجام دهند. تا کنون چند سمن در حوزه بانوان در این دوره شکل گرفته است و چند سمن از دوره قبل وجود دارد که بانوان شورا با آنها هنوز در ارتباط هستند؟
چرا زنان شورا، در نامگذاری معابر، نام زنان موفق و برجسته ایرانی را بر نمی گزینند؟
این کارشناس در ادامه افزود: از سویی دیگر، آیا در نامگذاری معابر، میادین و... بانوان عضو شورا حداقل تلاشی کرده اند که بانوانی که در حوزه های مختلف از جمله شعر، موسیقی، علوم پایه، پزشکی و... در دنیا و ایران شهره هستند را به نام این اشخاص بگذارند؟ زنان چطور احساس نزدیکی با شهر کنند؟ چقدر شورا توانسته فضاهای عمومی شهر را رفع مانع کند تا بانوان به راحتی بتوانند از پارک ها استفاده کنند؟
نوذرپور در ادامه افزود: معیار شهر خوب در سایر کشورهای دنیا این است که چقدر شهر زنانه است. هر چقدر که زنان در شهر احساس راحتی کنند و از فضاهای شهری به خوبی بتوانند استفاده کنند، می توان گفت که این شهر انسانی است.
علی نوذر پور، شهردار سابق منطقه 22 در پایان تاکید کرد: شورای شهر می تواند منشور حقوق شهروندی تنظیم کند و با اتخاذ سه رویکرد آن را به تصویب برساند. نخست اینکه مصالح عمومی را نسبت به منافع گروهی ارجحیت ببخشند. دوم اینکه فرایند مشارکت عمومی آحاد جامعه به ویژه بانوان را در تصمیمات مدیریت شهری تبیین کنند و بر اساس آن برنامه داشته باشند. سوم اینکه در این منشور، حقوق و تکالیف فرد در مقابل شهر را مشخص کنند. لازم است بانوان عضو شورای شهر بدانند که هر کاری که انجام دهند، برای زنان سایر شوراها، الگوی می شود؛ به شرط اینکه از تجربیات مدیریت شهری استفاده کنند.