برای کنترل فشار خون بالا در درجه اول باید به پزشک مراجعه شود تا در صورت نیاز داروهای لازم توسط پزشک تجویز شود اما در کنار داروهای مصرفی می توان با تغذیه مناسب و رعایت برخی باید و نبایدهای غذایی تا حد زیادی در مدیریت این عارضه موفق عمل کرد.

در ادامه به دنیای خوش عطر و بوی گیاهان دارویی سری زده ایم و قصد داریم به معرفی بهترین گیاهان دارویی برای فشار خون بپردازیم، اما بهتر است ابتدا با مفهوم فشار خون بالا آشنا شویم.

چه زمانی فشار خون بالا است؟

در صورتی که حداقل یکی از موارد زیر رخ دهد فشار خون بالا خواهد بود:

• فشار خون سیستولیک (عدد بالای فشار خون) بیش از 130 میلی متر جیوه
• فشار خون دیاستولیک (عدد پایین فشار خون) بیش از 80 میلی متر جیوه
• هر دو نوع فشار خون سیستولیک و دیاستولیک بالاتر از سطوح ذکر شده باشد

عارضه فشار خون بالا معمولا با مصرف داروهای خاص مانند مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین و مسدود کننده های کانال کلسیم کنترل می شود اما با اعمال تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی نیز می توان تا حد زیادی فشار خون و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش داد.

در این میان افزودن برخی مواد غذایی از جمله ادویه جات و گیاهان دارویی خاص به برنامه غذایی ممکن است روی سطح فشار خون اثر مثبت بگذارد اگرچه هرگز نباید از آن ها به عنوان جایگزینی برای داروهای تجویزی پزشک نگاه کرد.

برخی از این گیاهان دارویی عبارتند از:

1. ریحان

ریحان از گیاهان خوش عطر و بو با نام علمی Ocimum basilicum است که انواع مختلفی دارد و به دلیل خواص و ترکیبات فراوانش در طب سنتی و البته علم پزشکی شناخته شده است.

ریحان شیرین سرشار از اوژنول می باشد، این ترکیب نوعی آنتی اکسیدان گیاهی است که به نظر می رسد به عنوان یک ماده مسدود کننده کانال کلسیم طبیعی در بدن عمل کرده و به کاهش فشار خون بالا کمک می کند.

لازم به ذکر است مسدود کننده های کانال کلسیم از حرکت کلسیم به داخل قلب و سلول های سرخرگ ها جلوگیری کرده و باعث آرامش عروق خونی می شوند.

همچنین گفته شده عصاره ریحان تاثیر خوبی در شل شدن عروق و رقیق شدن خون دارد که به نوبه خود در کاهش فشار خون موثر می باشد.

2. جعفری

جعفری با نام علمی Petroselinum crispum یکی از گیاهان محبوب به خصوص در غذاهای آمریکایی، اروپایی و خاورمیانه است، این گیاه بومی مدیترانه است و از نظر تغذیه ای در جایگاه بالایی قرار گرفته است.

جعفری ترکیبات مختلفی همچون ویتامین C و کاروتنوئیدهای رژیمی در خود گنجانده که احتمالا به کنترل فشار خون کمک می کنند. گفته شده ترکیبات کاروتنوئیدی، فشار خون بالا و کلسترول بدن خون که هر دو از عوامل خطر زای ابتلا به بیماری های قلبی می باشند را کاهش می دهند.

در واقع می توان گفت جعفری نیز مانند ریحان عملکرد شبیه داروهای انسداد کننده کانال کلسیم دارد و به همین دلیل ممکن است روی فشار خون سیستولیک و دیاستولیک اثر مثبت بگذارد.

3. تخم کرفس

تخم کرفس نوعی ادویه همه کاره با نام علمی Apium graveolens است که مواد مغذی مختلف از جمله آهن، منیزیم، منگنز، کلسیم و فیبر در خود گنجانده است و به نظر می رسد می توان برای کاهش فشار خون روی آن حساب کرد!

گفته شده ترکیبات موجود در عصاره دانه های کرفس مانند مسدود کننده های کانال کلسیم طبیعی عمل کرده و از سوی دیگر این دانه ها منبع خوب فیبر محسوب می شوند که هر دو مزیت با کاهش فشار خون مرتبط می باشد.

4. پنجه گربه چینی

گیاه پنجه گربه چینی یکی دیگر از گیاهان پر خاصیت با نام علمی Uncaria rhynchophylla است که از زمان های دور در طب سنتی چینی برای درمان بیماری های مختلف از جمله فشار خون بالا استفاده می شده است.

البته نباید این گیاه را با پنجه گربه معمولی با نام علمی Uncaria tomentosa اشتباه گرفت، این دو گیاه اگرچه نام و شکل ظاهری تقریبا مشابه دارند اما از نظر ترکیبات و خواص با هم متفاوت هستند.

پنجه گربه چینی حاوی ترکیباتی همچون هیرسوتین و رینکوفیلین می باشد که به نظر می رسد عملکرد مشابه مسدود کننده های کانال کلسیم طبیعی داشته و به کاهش فشار خون کمک می کنند.

این دو ماده می توانند با تحریک عروق خونی، تولید اکسید نیتریک را افزایش دهند که به شل و گشاد شدن عروق خونی و کاهش فشار خون منجر می شود.

5. باکوپا مونیری

شاید تا به حال اسم گیاه باکوپا مونیری را نشنیده باشید، این گیاه در نواحی باتلاقی جنوب آسیا رشد می کند و از آن در طب آیورودا برای درمان بیماری های مختلف از جمله اضطراب، مشکلات حافظه و فشار خون بالا استفاده می شود.

گفته شده این گیاه با تحریک عروق خونی برای آزاد سازی اکسید نیتریک به کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک کمک می کند اما در تحقیقات مشخص شده بیشترین اثرش روی جنبه های روانی و ذهنی افراد است نه فشار خون بالا.

6. سیر

سیر یکی از مشهورترین گیاهان ضد فشار خون بالا است که بسیاری از ترکیبات موجود در آن برای سلامت قلب مفید هستند. به عنوان مثال این حبه ها حاوی ترکیبات گوگردی مانند آلیسین می باشند که به افزایش جریان خون و آرامش رگ ها کمک کرده و در مجموع باعث کاهش فشار خون می شود.

به طور کلی گفته شده مصرف سیر فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را به ترتیب 3.8 میلی متر جیوه و 5.5 میلی متر جیوه (به طور متوسط) کاهش می دهد، این اثر بسیار شبیه تاثیر داروهای فشار خون می باشد.

7. آویشن

آویشن یکی دیگر از گیاهان معطر و طعم دهنده ای پر خاصیت است که مواد مغذی زیادی در خود جای داده است. یکی از این ترکیبات رزمارینیک اسید است که به نظر می رسد با کاهش التهاب، کاهش سطح قند خون و همچنین تقویت جریان خون ارتباط داشته و روی فشار خون اثر مثبت می گذارد.

اسید رزمارینیک از موادی است که با مهار آنزیم مبدل آنژیوتانسین به کاهش فشار خون سیستولیک کمک قابل توجهی می کند. آنزیم مبدل آنژیوتانسین مولکولی است که باعث باریک شدن عروق خونی شده و فشار خون را افزایش می دهد بنابراین مهار آن می تواند در کاهش فشار خون موثر است.

گفته شده مصرف عصاره آویشن علاوه بر فشار خون به کاهش سایر عوامل خطر زای بیماری های قلبی مانند کلسترول کل، کلسترول بد خون و تری گلیسیرید نیز کمک می کند.

8. دارچین

دارچین از ادویه جات همه فن حریفی است که نیازی به توصیف و تعریف ندارد! این ماده معطر از پوست داخل درخت دارچین به دست می آید و از صدها سال پیش در طب سنتی برای درمان بیماری های قلبی از جمله فشار خون بالا استفاده شده است.

به نظر می رسد مصرف دارچین باعث گشاد شدن و آرامش عروق خونی می شود، همچنین در برخی افراد دیده شده مصرف منظم این ادویه به کاهش میانگین 6.2 و 3.9 میلی متر جیوه در فشار خون سیستولیک و دیاستولیک منجر شده است.

اضافه کردن دارچین به رژیم غذایی کار بسیاری ساده ای است، اگرچه می توانید از مکمل های آن نیز استفاده کنید.

9. زنجبیل

زنجبیل گیاه دارویی فوق العاده قوی و پر مصرف است که در طب سنتی برای اهداف درمانی مختلف از جمله بهبود گردش خون، کاهش کلسترول و کاهش فشار خون کاربرد دارد که همگی به سلامت قلب منجر می شوند.

این ادویه احتمالا به عنوان یک مسدود کننده کانال کلسیم طبیعی و مهار کننده طبیعی آنزیم مبدل آنژیوتانسین عمل کرده و باعث کاهش فشار خون می شود.

دیده شده کسانی که روزانه 2 تا 4 گرم زنجبیل مصرف کرده اند کمتر از سایرین به فشار خون بالا مبتلا شده اند.

زنجبیل خوش طعم و خوش عطر است و به راحتی می توان از آن در غذاهای مختلف استفاده کرد یا آن را به صورت مکمل مصرف نمود.

10. هل

هل یکی دیگر از ادویه جات معطر با ترکیبات قوی و شیرینی ملایم است که ترکیبات آنتی اکسیدانی مختلف در خود جای داده است. به نظر می رسد این گیاه دارویی به عنوان یک مسدود کننده کانال کلسیم طبیعی و ماده دیورتیک به کاهش فشار خون کمک می کند.

دیده شده افرادی که روزانه 3 گرم پودر هل مصرف کرده اند کاهش قابل توجهی در فشار خون داشته اند.

لازم به ذکر است مواد غذایی دیورتیک با افزایش میزان دفع ادرار به رفع تجمع آب و مایعات در بدن کمک می کنند.

هل نیز مانند دارچین و زنجبیل به راحتی به رژیم غذایی اضافه می شود، شما می توانید از مکمل یا عصاره آن نیز زیر نظر پزشک استفاده کنید.