این شب‌ها سریال عاشقانه – تاریخی «گیلدخت» به کارگردانی مجید اسماعیلی از شبکه یک سیما در حال پخش است که داستان آن در زمان قاجار روایت می‌شود.

یکی از شخصیت های این سریال که مورد توجه قرار گرفته طاووس الملوک، خواهر مظفرالدین شاه با بازی پریوش نظریه است.

آیا طاووس الملوک سریال گیلدخت شخصیتی واقعی است؟

این روزها با جستجو در فضای مجازی درباره ی شخصیت طاووس الملوک به مطالب زیادی درباره ی شخصیتی تاریخی به نام طاووس، ملقب به تاج الدوله، از زنان فتحعلی شاه قاجار برمی خورید. گرچه در این مطالب تاج الدوله را همان طاووس الملوک سریال گیلدخت دانسته اند، اما این شخصیت در سریال خواهر مظفر الدین شاه قاجار معرفی شده است.

مظفرالدین شاه قاجار

فتحعلی شاه دومین پادشاه از سلسله قاجار بود و مظفرالدین شاه پنجمین پادشاه از این سلسله و بیشتر از ۸۰ سال میان تولد این دو شاه قاجار فاصله وجود دارد. به علاوه تاج الدوله، همسر فتحعلی شاه زنی گرجی تبار و متولد اصفهان بوده. بنابراین ممکن نیست طاووس الملوک سریال گیلدخت که خواهر مظفر الدین شاه عنوان شده همان همسر فتحعلی شاه باشد. اینطور که به نظر می رسد طاووس الملوک در این سریال شخصیتی ساختگی است.

طاووس ملقب به تاج الدوله، همسر فتحعلی شاه قاجار کیست؟

طاووس خانم چهل و دومین همسر فتحعلی شاه، متولد اصفهان و گرجی تبار بود و در ۱۵ سالگی به عقد غیر دائم شاه درآمد. به مناسبت این ازدواج نام تخت جواهر نشان خورشید به «تخت طاووس» تغییر داده شد.

اشتیاق تاج الدوله برای آموختن ساز و خواندن آواز باعث شد تا فتحعلی شاه، میرزا عبدالوهاب خان نشاط اصفهانی (معتمدالدوله) را که از شعرا و فضلای نامدار این دوره بود مأمور تربیت او کند.

تاج الدوله منزل، فراشخانه، صندوقخانه، و اصطبل جدا گانه داشت. او از بخشی از خزانه مخصوص شاه نگهداری می‌کرد.

فتحعلی شاه لقب تاج الدوله را طی حکمی به همراه هدیه ای گرانبها به طاووس خانم داد که این هدیه عنبرچه‌ای مرصع با زمردی درشت بود که کاترین کبیر برای یکی دیگر از همسران شاه ارسال کرده بود و شاه زمانی که تصمیم گرفت طاووس خانم را ملقب به تاج‌الدوله کند این گردنبند را از آن همسر خرید.

فتحعلی شاه قاجار

تصویری از ناصرالدین شاه در کنار تخت طاووس

فتحعلی شاه عبدالله خان معمارباشی را مأمور ساختن بنایی برای اقامت او کرد که «قریب یک کرور» هزینه ساخت آن شد.

۶ فرزند تاج الدوله و فتحعلی شاه از قرار زیر بودند: محمد میرزا سیف الدوله، احمد میرزا عضدالدوله، فرخ سیر میرزا نیرالدوله، مرصع خانم، شیرین جهان خانم، و خورشید کلاه خانم.

در ۱۹ جمادی الآخر ۱۲۵۰ قمری فتحعلی شاه که در شهر سعادت آباد اصفهان بود احساس ضعف کرد، سر در دامن تاج‌الدوله گذاشت و درگذشت.

تاج الدوله بعد از فوت همسرش سجع مهر خود را عوض کرد: «برزمین ریخت فراق افسر تاج/ خاک غم کرد فلک بر سر تاج».

تاج‌الدوله در چهارمین سال سلطنت محمدشاه (۱۲۵۴ قمری) تصمیم گرفت ایران را به قصد عتبات ترک کند. پسرش محمد میرزا سیف الدوله نیز از شاه اجازه همراهی با مادر خود را گرفت. طاووس خانم ساکن نجف اشرف شد. برای خود مقبره ای ساخت و در اواخر دهه ۶۰ یا اوایل دهه ۷۰ قمری در همین شهر درگذشت.