فیلم سینمایی «ملاقات خصوصی» اولین تجربه کارگردانی امید شمس است که در چهلمین جشنواره فیلم فجر با استقبال خوبی از سوی منتقدان و مخاطبان سینما مواجه شد. این فیلم پس از برخی حواشی به تازگی در سینماهای کشور اکران شده است و می‌توان آن را مهم‌ترین اثر سینمایی نیمه دوم سال جاری دانست.

«ملاقات خصوصی» فیلمی با بازی پریناز ایزدیار، هوتن شکیبا، رویا تیموریان،‌ ریما رامین‌فر، نادر فلاح و سیاوش چراغی‌پور است که قصه‌ای عاشقانه با ماجراهای بسیاری روایت می‌کند. با امید شمس درباره این فیلم سینمایی و حواشی اکران آن گفتگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

فیلم سینمایی «ملاقات خصوصی» که در جشنواره فجر مورد استقبال قرار گرفت، می‌توانست یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال باشد. به نظر شما این فیلم در شرایط حاضر با چه استقبالی روبرو خواهد شد؟

«ملاقات خصوصی» فیلم اول من است، برای ساخت آن خیلی زحمت کشیدم و در شرایط سختی آن را ساختم. در جشنواره هم هر بلایی که می‌شد سر فیلم آوردند،‌ درحالیکه در آرای مردمی اول بودیم و مشخص بود که فیلم مطمئناً جوایز بسیاری هم دریافت می‌کند آنقدر ناجوانمردانه با آن برخورد کردند که جوی علیه فیلم ما شکل گرفت و بعد از جشنواره شاهد بودیم که به من انگ چاقوکشی هم زدند و مشخص بود تلاشی وجود دارد که من و فیلم را تخریب کنند. دقیقاً نمی‌دانم این جو را چرا ایجاد کردند اما به نظر می‌رسد که برخی تهیه‌کننده‌ها و برخی مدیران جشنواره از بالا آمدن این فیلم ناراحت بودند و سعی داشتند جلوی آن را بگیرند.

پس از این اتفاقات فیلم حدود 6 یا 7 ماه توقیف شد و ما نمی‌توانستیم آن را اکران کنیم که پس از رایزنی‌ها موفق شدیم برای اکران مهر ماه پروانه نمایش بگیریم که متأسفانه اتفاقات تلخی در جامعه رخ داد که دیگر فضا برای اکران فیلم مناسب نبود و صبر کردیم تا شرایط مساعد شود اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد. امروز هم همچنان میزان مخاطبان سینما بسیار اندک است و این یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که من مخالف اکران فیلم «ملاقات خصوصی» در این شرایط بودم.

دلیل توقیف چند ماهه «ملاقات خصوصی» چه بود؟

به ما پروانه نمایش نمی‌دادند و می‌گفتند که فیلم باید توقیف شود. ارگان‌های مختلفی نامه زده بودند که معتقد بودند فیلم به لحاظ محتوایی مشکلاتی دارد که نباید اکران شود. این اشکالاتی که بر «ملاقات خصوصی» وارد می‌دانستند احتمالاً منجر به شکل‌گیری همان حواشی در جشنواره فجر نیز شده است و ما بعدها متوجه شدیم که برخی ارگان‌ها پس از دیدن فیلم خواستار کنار گذاشتن آن شده بودند.

چه ایراد محتوایی بر فیلم وارد می‌دانستند که معتقد بودند «ملاقات خصوصی» باید متوقف شود؟

بخش اعظمی از قصه «ملاقات خصوصی» در زندان روایت می‌شود و یکی از اصلی‌ترین دلایلی که معتقد بودند این فیلم باید متوقف شود همین مسئله بود که می‌گفتند ما تا به حال چنین فضایی در زندان ندیده‌ایم و نکته دیگر این بود که این فیلم یک اثر عاشقانه است و برخی افراد از صحنه‌های عاشقانه این فیلم برداشت‌های بدی داشتند درحالیکه «ملاقات خصوصی» یک عاشقانه سالم است و چیزی خارج از عرف کشورمان در آن وجود ندارد و حتی دو کاراکتر اصلی که به هم علاقه‌مند می‌شوند، با هم ازدواج می‌کنند.

آنچه که درباره فضای زندان در «ملاقات خصوصی» به تصویر کشیده شده،‌ چقدر با واقعیت انطباق دارد؟

چیزی خارج از ادبیات و فضای حاکم در زندان‌ها روایت نکردم و نه تنها زیاده‌روی نکردم بلکه برخی مسائل را چشم‌پوشی کردم و کمتر به تصویر کشیدم. اگر بخواهیم در این مورد وارد جزئیات شویم باید بگویم که خیلی چیزها را نمی‌توان در یک فیلم نشان داد. در برنامه «هفت» یکی از منتقدان به این نکته اشاره کرد زندانی که در «ملاقات خصوصی» می‌بینیم شبیه زندان‌های کشورهای خارجی است. من اطمینان دارم که این فرد حتی یکبار هم زندان‌های حال حاضر را ندیده است.

آنچه که در «ملاقات خصوصی» می‌بینید حاصل سال‌ها تحقیق من بوده و حتی در محله‌ای بزرگ شده‌ام که افراد زیادی پایشان به زندان باز شده و کاملاً با جزئیات این فضا آشنا هستم. به همین دلیل تأکید دارم که هیچ چیز تخیلی درباره زندان روایت نکرده‌ام.

با وجود این مشکلات، فیلم با سانسور مواجه شد یا خیر؟

نه در نهایت فیلم بدون سانسور اکران شد و فقط یک جمله که نوشته بودیم این فیلم بر اساس یک داستان واقعی است را از فیلم حذف کردیم.

در این فیلم چندین قصه روایت می‌شود؛‌ آیا همه قصه‌های «ملاقات خصوصی» بر اساس واقعیت هستند یا فقط قصه اصلی بر اساس واقعیت روایت شده است؟

یکسری خرده پیرنگ در فیلم وجود دارد که واقعی هستند مثل همان جریان تعطیلی مسابقه «مردان آهنین» که باعث شده برخی افراد به مسیر کارهای خلاف کشیده شوند. اما پیرنگ اصلی فیلمنامه مربوط به چندین سال پیش می‌شود که من و علی سرآهنگ (یکی از فیلمنامه‌نویس‌های «ملاقات خصوصی») برای ساخت یک مستند به زندان کچوئی کرج رفتیم و با چند زن مواجه شدیم که برای انتقال به زندان مواد حمل می‌کردند. ما وقتی با این موضوع آشنا شدیم با دختری صحبت کردیم که بیرون از زندان بود و با پسری در زندان آشنا شده بود اما کلیت این ماجرا عاشقانه نبود و ما ماجراهایی به آن اضافه کردیم.

برخی کارشناسان و منتقدان بر این عقیده‌اند که ساخت فیلم عاشقانه در سینمای ایران شاید غیرممکن باشد ولی شما فیلمی عاشقانه ساخته‌اید و حال این فیلم اکران شده است. با توجه به تجربه‌ای که داشتید نظرتان درباره امکان فیلم عاشقانه ساختن در سینمای ایران چیست؟

فیلم عاشقانه ساختن واقعاً کار سختی است، ما می‌دانستیم که ساخت چنین فیلمی در کشورمان بسیار سخت است، در مرحله دریافت پروانه ساخت هم با مشکلات زیادی مواجه بودیم و بیش از 6 ماه برای صدور پروانه ساخت تلاش کردیم و دردسرهای زیادی را متحمل شدیم ولی فکر می‌کردیم در نهایت با گرفتن پروانه ساخت که با اصلاحیه‌های زیادی در فیلمنامه همراه بود، در زمان نمایش با مشکلات چندانی مواجه نخواهیم شد.

به طور کل پیش‌بینی می‌کردیم که مسیر سختی را تا اکران در پیش خواهیم داشت اما به هیچ وجه فکر نمی‌کردیم که کارمان اینقدر سخت باشد. فیلم ما کاملاً با فیلمنامه‌ای که پروانه ساخت گرفته مطابقت دارد و جالب است که سازمان زندان‌ها و قوه قضاییه هم این فیلمنامه را تأیید کردند، حتی ناظر سازمان زندان‌ها برای این فیلم در نظر گرفته شد تا ما چیزی خلاف فیلمنامه نسازیم. اما با تغییر مدیران سازمان سینمایی پس از تغییر دولت همه چیز عوض شد و مجوزها و توافقات قبلی هم به نظر بی‌اعتبار شدند.

فیلم «ملاقات خصوصی» فضا و شکل روایی‌اش یادآور برخی فیلم‌های عاشقانه مطرح سینمای آمریکا است، آیا از فیلمساز خاصی در ساخت این فیلم الگو گرفتید؟

فیلم‌های فیلمسازان مطرح آمریکایی را هم دنبال می‌کنم اما نمی‌توانم آن‌ها را الگویم بدانم. اگر بخواهیم سینما یا سینماگری به عنوان الگو عنوان کنم باید بگویم که به سینمای نوری بیلگه جیلان خیلی علاقه دارم و به طور کل سینمای اروپای شرقی برایم جذاب‌تر است اما از آنجا که مخاطب برایم اهمیت زیادی دارد همیشه در فیلم‌هایم حال و هوای آمریکایی هم تزریق می‌شود.

در واقع می‌شد «ملاقات خصوصی» را در حال و هوای همان سینمای اروپای شرقی ساخت ولی از آنجا که مخاطب برایم اهمیت دارد از عناصر جذابیت مثل تعلیق و کشمکش زیاد در قصه استفاده کردم و به نوعی ترکیبی از این دو سینما را ایجاد کردم.

آیا کار جدیدی در دست دارید؟

فعلاً مشغول نگارش فیلمنامه هستم اما آنقدر محدودیت زیاد شده که اصلاً نمی‌دانم چه می‌توان نوشت. با توجه به شرایط موجود به نظرم امکان نداشت که فیلم «ملاقات خصوصی» در این دولت پروانه ساخت بگیرد.