خبرنگار روابط عمومی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان- انستیتو روانپزشکی تهران با دکتر مژگان لطفی، روانشناس بالینی و عضو هیئت علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران گفتگویی با عنوان «سواد سلامت روان و بهره مندی از خدمات» به شرح زیر انجام داد.
منظور از سواد سلامت روان چیست؟
به مجموع دانش، نگرش و باورهای افراد در مورد مسایل و اختلال های روانی که بتواند به آنها در مسیر حل این مسایل و بیماری ها کمک کند سواد سلامت روان گفته می شود. به طور کلی خیلی از افراد در مورد مسایل و بیماری های جسمی اطلاعات نسبی دارند، اما متأسفانه اطلاعات افراد در مورد مسایل و بیماری های روانشناختی خیلی زیاد نیست و این امر می تواند به عدم پیشگیری از بیماری ها و مزمن شدن مشکلات و همچنین عدم تشخیص به موقع و جستجوی درمان مناسب بیانجامد.
سواد سلامت روان دارای چه مؤلفه هایی است؟
به طورکلی سواد سلامت روان دارای سه مؤلفه کلی دانش، نگرش و شناخت اختلالات و مسایل روانشناختی است. مؤلفه دانش، شامل دانش و باورهای فرد در مورد مسایل مختلف همچون عوامل خطر و آسیب زا در اختلالات و مشکلات روانشناختی، درمان های دارویی و روانشناختی تخصصی مناسب و با کیفیت در دسترس، چگونگی جستجوی اطلاعات مربوط به سلامت روان و راهبردهای خودیاری که فرد می تواند از آنها برای پیشگیری و کاهش مسایل آزاردهنده روانی استفاده کند، می شود. نگرش نیز شامل نگرش و نگاه افراد به اختلالات و مشکلات روانی و همچنین به افرادی است که مبتلا به این اختلالات هستند و همچنین نگرش به دریافت خدمات تخصصی روانشناختی و روانپزشکی را نیز شامل می شود و در نهایت مؤلفه شناخت اختلالات و مسایل روانشناختی نیز شامل دو بعد شناخت علایم به تنهایی مانند رفتارها، افکار و هیجانهایی که دچار مشکل و آزاردهنده برای خود فرد و یا دیگران هستند و شناخت اختلال های شایع مانند افسردگی، اضطراب و وسواس است.
آیا سواد سلامت روان در گسترش خدمات و بهره مندی از آن مؤثر است؟ تأثیر آن را چگونه می بینید؟
در زمینه گسترش خدمات سلامت روان می توان به برخی موانع همچون توزیع نامناسب خدمات و عدم دسترسی برخی افراد دچار مشکلات و اختلالات روانی به خدمات روانپزشکی و روانشناختی کافی و با کیفیت و همچنین هزینه های بالای درمان و عدم وجود بیمه های مناسب و کافی اشاره کرد. اما برخی عوامل دیگر همچون نبود دانش و آگاهی کافی در مورد بیماری های روانی و علت آن، نگرش منفی و باورهای نادرست نسبت به اختلالات روانی و همچنین وجود انگ در مورد برخی مسایل و بیماری های روانی اشاره کرد.
بنابراین، بهبود و ارتقا سواد سلامت روان می تواند به بهبود دانش، نگرش و کاهش انگ و درنهایت افزایش رفتارهای کمک جویانه افراد در حوزه سلامت روان و پیگیری درمان و پیشگیری از مزمن شدن و شدت یافتن اختلالات و مسایل روانشناختی گردد.