پزشکان میگویند انسان امروزی با توجه به تمام حوادث جنجال برانگیزی که در اطراف او روی میدهد، برای کسب انرژی و رسیدن به آرامش به ۷ نوع استراحت نیاز دارد و تنها داشتن هشت ساعت خواب در شبانهروز کافی نیست.
به گفته افرادی همچون دکتر ساندرا دالتون-اسمیت، پزشک و پژوهشگر آمریکایی، خواب و استراحت دو چیز متفاوت هستند و به همین دلیل است که گاه حتی پس از یک خواب طولانی همچنان احساس خستگی میکنیم.
بر این اساس هفت نوع استراحتی که برای شکوفایی انسان ضروری هستند، عبارتند از:
استراحت فیزیکی: اولین نوع استراحت است که میتواند منفعل یا فعال باشد. منظور از استراحت فیزیکی منفعل، خوابیدن و چرت زدن است. اما استراحت فیزیکی «فعال» به این معنی است که علاوه بر خوابیدن، با فعالیتهایی مانند تمرینات یوگا، حرکات کششی و ماساژ درمانی به بهبود گردش خون و انعطاف پذیری بدن کمک کنیم.
استراحت ذهنی: احتمالا همکارانی را میشناسید که روزشان را با یک فنجان بزرگ قهوه شروع میکنند. آنها معمولا بدون نوشیدن قهوه به سختی میتوانند بر کارشان تمرکز کنند یا فراموشکار میشوند. این افراد شبها هنگام خوابیدن نیز نمیتوانند ذهن خود را خاموش کنند و مرتبا به مکالمات آن روز یا کارهایی برای روز بعد فکر میکنند. به این ترتیب حتی پس از هشت ساعت خواب، به دلیل کمبود استراحت ذهنی و فعال بودن آن در سراسر شب، احساس میکنند که هرگز به خواب نرفتهاند.
خبر خوب این که برای رفع این مشکل لازم نیست شغلتان را ترک کنید یا به تعطیلات بروید. روز کاریتان را به گونهای برنامهریزی کنید که مثلا هر دو ساعت یک استراحت کوتاه داشته باشید؛ این استراحتهای کوتاه به شما کمک میکند سرعت تکاپوی خود را کاهش دهید و کمی آرامش داشته باشید.
همچنین بهتر است یک دفتر یادداشت کنار تخت خواب داشته باشید تا هرموضوعی را که باعث درگیری ذهنی شما و بیدار ماندنتان میشود، در آنجا یادداشت کنید تا بعدا به آنها بپردازید.
استراحت حسی: سومین نوع استراحت مورد نیاز ما، استراحت حسی است. چراغهای روشن، صفحههای رایانه، سر و صدای پسزمینه و مکالمات گروهی چه در محیط کار و چه در فضاهای آنلاین مانند زوم، میتوانند حواس ما را بیش از حد تحریک و خسته کنند. برای حل این مشکل نیز میتوان چند کار ساده انجام داد. مثلا چشمانتان را هر چند وقت یکبار در طول روز برای یک دقیقه ببندید یا اینکه در پایان روز وسایل الکترونیکی و ارتباطی را از خودتان دور کنید. استراحتهای حسی میتوانند بخشی از آسیبهای روحی وارد شده به بدن از جمله مشکل تحریک بیش از حد حواس را جبران کنند.
استراحت خلاقانه: چهارمین نوع استراحت، استراحت خلاقانه است. این نوع استراحت به ویژه برای کسانی مهم است که باید مشکلات را حل یا ایدههای جدید طرح کنند. استراحت خلاقانه حس «حیرت و شگفتی» را در درون ما بیدار میکند.
آیا اولین باری که یک اقیانوس یا آبشار را از نزدیک دیدید به یاد میآورید؟ گاهی به فضاهایی باز و روشن در خارج از خانه، حتی پارک یا حیاطی کوچک در اطرافتان بروید و به خودتان فرصت دهید تا زیباییها را ببینید و یک استراحت خلاقانه داشته باشید.
اما استراحت خلاقانه صرفاً لذت بردن از طبیعت نیست؛ لذت بردن از یک اثر هنری یا قرار دادن تصاویری از جاهایی که دوست دارید و الهامبخش شما هستند در محل کارتان نیز میتوانند مفید باشند. شما نمیتوانید ۴۰ ساعت در هفته را در یک محیط خالی یا درهم ریخته صرف کنید و همچنان شور و اشتیاقی نشان دهید؛ چه رسد به اینکه ایده و ابتکار خلاقانه هم داشته باشید.
استراحت عاطفی: وقت و مکانی را صرف بیان آزادانۀ احساسات خود کنید. آن کاری را انجام دهید که خودتان از آن لذت میبرید نه آنچه را که دیگران دوست دارند. برای داشتن استراحت عاطفی باید شجاعت داشت. فردی که آرامش عاطفی دارد، در پاسخ به این پرسش که «امروز چطور بود؟» بدون ظاهرسازی به راحتی پاسخ میدهد که «خیلی خوب نبود» و سپس برخی مشکلاتی را که در روز داشته با دیگران به اشتراک میگذارد.
به عبارت دیگر، همه ما به زمان و فضایی نیاز داریم تا دست از ظاهرسازی برداریم و گاهی احساسات خود را درک کنیم و به آن توجه کنیم.
استراحت اجتماعی: اگر به استراحت عاطفی نیاز دارید، احتمالاً کسری استراحت اجتماعی نیز دارید. این زمانی اتفاق میافتد که ما نتوانیم بین روابطی که به ما انرژی میدهد و روابطی که ما را خسته میکند و انرژی ما را میگیرد، تمایز قائل شویم. برای استراحت اجتماعی، بهتر است با افراد مثبت و حمایت کننده همدم شوید حتی اگر این تعاملات به شکل مجازی باشد.
استراحت معنوی: ویآخرین نوع استراحت، استراحت معنوی است. یعنی توانایی ارتباطی فراتر از ارتباط فیزیکی و داشتن یک احساس عمیق تعلق، عشق، پذیرش و داشتن هدف. برای این نوع استراحت، مراقبه و مشارکت اجتماعی را در برنامه روزانه خودتان بگذارید و به چیزی ارزشمندتر از امور روتین روزانه نیز مشغول شوید.